مقایسه کاربرد آمیختگی مفهومی در سبک نوشتار ادبی و علمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)

2 استادیار زبانشناسی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

3 کارشناس ارشد زبانشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

10.22075/jlrs.2024.34066.2464

چکیده

یکی از مباحث مهم در زبان‌شناسی شناختی، آمیختگی مفهومی است که به شکلی خلاقانه دو مفهوم مجزا را به‌هم می‌آمیزد و در بسیاری از موارد برای توضیح ساختارهای ادبی به کار رفته است. در این مقاله نشان می‌دهیم که کاربرد آمیختگی مفهومی فقط برای ساختن جملات خیال انگیز نیست؛ بلکه بعضی وقت‌ها اگر ژانر تغییر کند، نوع و ساختار آمیختگی مفهومی متناسب با آن تغییر می‌کند. برای بررسی تأثیر ژانر بر نوع آمیختگی‌ها، دو کتاب مونسون (به‌عنوان نمونه برای متن ادبی) و نقد ادبی (به‌عنوان نمونه برای متن علمی) اثر سیروس شمیسا انتخاب شد و جملاتی را که دارای آمیختگی مفهومی بودند، استخراج کردیم. درنهایت، به این نتیجه رسیدیم که داده‌های مونسون که از نوع ادبی هستند، برای ایجاد صحنه‌های خیال‌انگیز به کار می‌روند و گاهی با شخصیت‌ها و رویداد‌های اسطوره‌ای درمی‌آمیزند؛ درحالی‌که در نقد ادبی آمیختگی با پدیده‌ها و رویداد‌های عینی‌ بوده است که به روشن‌تر شدن مطلب علمی منجر می‌شود؛ بنابراین ژانر ادبی آمیختگی‌ها را انتزاعی‌تر و ژانر علمی آنها را عینی‌تر می‌کند. همچنین، به این نتیجه رسیدیم که مونسون نوعی آمیختگی کلان است؛ به این معنا که کل داستان با عنوانش و طرح داستان با طوفان مونسون آمیخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of the Use of Conceptual Blending in Literary and Scientific Writing Styles

نویسندگان [English]

  • Hossein Razavian 1
  • Seyyed Hamzeh Mousavi 2
  • Shaghayegh Khaki 3
1 Associate Professor of Linguistics, Semnan University, Semnan, Iran (Corresponding Author)
2 Linguistics, Shahrood University of Assistant Professor of Linguistics, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran.
3 M.A. in Linguistics, Semnan University, Semnan, Iran.
چکیده [English]

One of the important topics in cognitive linguistics is conceptual blending, which creatively combines two distinct concepts and has been used to explain literary structures. In this article, we demonstrate that the use of conceptual blending is not only for creating imaginative sentences; sometimes, if the genre changes, the type and structure of conceptual blending change accordingly. To examine the impact of genre on types of blending, two books by Sirūs Shamisā, Monsoon (as an example of a literary text) and Literary Criticism (as an example of a scientific text), were selected, and sentences containing conceptual blending were extracted. Ultimately, we found that the data from Monsoon, which are literary in nature, are used to create imaginative scenes and sometimes blend with mythological characters and events, while in Literary Criticism, blending is related to concrete phenomena and events that lead to a clearer understanding of scientific content. Therefore, the literary genre makes the blendings abstract and the scientific genre concretize them. Additionally, it was concluded that Monsoon is a type of macro blending; the entire story is blended with its title, and the plot of the story is blended with the Monsoon storm.

کلیدواژه‌ها [English]

  • conceptual blending
  • Monsoon
  • Literary Criticism
  • literary text
  • scientific text
  • Sirūs Shamisā
  • -­ پردل، مجتبی (1396). «خلاقیت ادبی و زبانشناسی شناختی: سنجش زیباییشناسانۀ شعر «قایق کاغذی» گروس عبدالملکیان بر پایۀ نظریۀ همآمیزی مفهومی». زبانشناسی و گویش‌های خراسان. 12 (2). 315-251.

    • جوانمرد، لیلا (1388). نقش فرایند تلفیق مفهومی در روند شکل‌گیری اصطلاح‌های فارسی خودمانی جوانان (پایان‌نامه ارشد). تهران: دانشگاه الزهرا.
    • دادرس، پریناز و دیگران (1398). «تلفیق مفهومی؛ پیشینه و سازوکار آن». جستارهای زبانی. 10 (4). 29-1.
    • راسخ مهند، محمد (1392). درآمدی بر زبانشناسی شناختی. چ2. تهران: سمت.
    • رضویان، حسین؛ زارع، زهرا؛ بهرامی خورشید، سحر (1398). «نگاهی نو به تیزرهای تبلیغاتی رادیویی و تلویزیونی با کاربست نظریه آمیختگی مفهومی». دانشگاه سمنان: مطالعات زبانی و بلاغی. 10(20). 272-245.
    • شمیسا، سیروس (1388). مونسون. تهران: علم.
    • شمیسا، سیروس (1401). نقد ادبی. چ3. تهران: میترا.
    • کیا، سپیده؛ رضویان، حسین؛ بهرامی خورشید، سحر (1400). «آمیختگی مفهومی در عناوین خبر سیاسی». مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران. 9 (3). 108-89.
    • کیا، سپیده؛ رضویان، حسین؛ بهرامی خورشید، سحر (1402). «کاربست نظریۀ آمیختگی مفهومی در تحلیل عناوین خبرهای اقتصادی، سیاسی و ورزشی». جستارهای زبانی 14 (6). 76-37.
    • محمودی رودبنه، طاهره (1395). فرایند ساخت معنا در تبلیغات تلویزیونی فارسی، کاربست نظریة آمیختگی مفهومی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). ورامین: دانشگاه پیام نور مرکز ورامین.
    • یوسفیان، بهاره (1396). بررسی نظریه تلفیق مفهومی در اسمهای مرکب زبان فارسی رویکرد شناختی (پایاننامه کارشناسی ارشد). تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
    • Birdsell, J. B. (2014). “Fauconnier's theory of mental spaces and conceptual blending”. In J. Littlemore & J. A. Taylor. The Bloomsbury companion to cognitive linguistics. London/New York: Bloomsbury. 72-90.
    • Fauconnier, G. (2000). »EntlY for The Encyclopedia of the social and Behavioral Sciences«. Cognitive Linguistic. 5. 307-315.
    • Fauconnier, G.; Turner, M. (2002). The way we think: Conceptual blending and the mind’s hidden complexities. New York: Basic Books.
    •