تحلیل اسلوب معادله در غزل‌های سالک قزوینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران (نویسندة مسئول

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

یکی از شـاعران ناشناختۀ سـبک هنـدی، سالک قزوینی اسـت. سالک، شـاعری مـضمون‌‌آفرین و معناساز است. تأکید وی بر نازک‌خیالی و ابتذال‌گریزی است. او با دقّت و باریک‌بینی، مناسبات انـسانی، خصوصیات و عناصـر زندگی زمانۀ خودش، مضامین تازه‌ای خلق کرده است. بخش عمده‌ای از مضمون‌آفرینی‌های شـاعر در قالب فنّ اسلوب معادله، خود را نمایان کرده است و سعی شاعر بر این بوده که مضامینی نو در چهارچوب این آفرینش هنری ایجاد کند. سالک با ایده‌پردازی بین امور معقول و ارتباط آن با امور محسوس توانسته است از طریق به‌کارگیری اسلوب معادله، ذهنیات خود را هرچه بهتر به مخاطب منتقل کرده و سخن خـویش را به جهت ادبی و هنری برجسته سازد. مهم‌ترین ویژگی غزلیات سالک، تنوّع موضوعی و محتوایی در کاربرد اسلوب معادله است که در این پژوهش مورد بحث قرار گرفته است. بر همین اساس، سعی نویسندگان بر استخراج و تبیین تنوّع مفاهیم در قالب اسلوب معادله است. با بررسی‌های لازم مشخّص شد که پربسامدترین معانی در شیوۀ اسلوب معادله در غزلیات سالک قزوینی عبارت‌اند از: اسلوب معادله با مضامین عرفانی، اخلاقی- تعلیمی، مضامین عاشقانه، شکواییه‌های شاعر، مضامین اجتماعی و مفاخرات ادبی. شاعر با الهام از طبیعت و روابط عاشقانه و عارفانه و مناسبات انسانی و اجتماعی، گلایه و ناخرسندی از ناملایمات زندگی زمان خود و نیز مفاخره به شیوۀ شعر و شاعری خود، آرمان‌ها و اهداف خویش قرار داده و اسلوب معادله‌هایی زیبا خلق و مخاطب را با خود همراه کرده است که همین ویژگی هنری و ادبی، شعر او را در میان هم‌عصرانش ممتاز ساخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Equation Style in Salek Qazvini's Sonnets

نویسندگان [English]

  • Sara Nezamdoost 1
  • Mohammad Amir Mashhadhi 2
  • Mohammad Ali Mahmoodi 3
1 PHD Student, Persian Language and Literature, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
2 Professor, Persian Language and Literature, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran: Correspondence author
3 Associate Professor, Persian Language and Literature, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
چکیده [English]

One of the unrecognized poets of the Indian style is Salek Qazvini, a poet of innovative themes and solid meaning, with an emphasis on subtlety and anti-vulgarity. He has created new themes concerning human relationships and characteristics of his time with precision and subtlety. A major part of his creative themes is related to and depicted in his use of the equation style. By innovative ideation to connect the reasonable to the tangible, Salek has been able to convey his thoughts to the audience as best as possible through the use of the equation style and highlight the literary and artistic significance of his verse. The purpose of this research is to investigate thematic and conceptual diversity of the use of equation style in Salek Qazvini's sonnets. Accordingly, the study focuses on extracting and explaining conceptual diversity within the equation style. The findings indicates that the most frequent meanings within the equation style in Salek Qazvini's sonnets are mystical, moral-pedagogical romantic and social themes as well as poet's complaints and literary sublimity. Inspired by nature and romantic and mystical bonds as well as human and social relationships, the poet aimed to express his complaints and dissatisfaction with the misfortunes of his time, while highlighting the sublimity of his own poetry and making use of equation style in this manner, he has both engaged the audience with his verse and distinguished among his contemporaries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indian style poetry
  • Salek Qazvini
  • sonnets
  • equation style
  • artistic creation

مراجع

- اسماعیلی، مراد و فاطمه گیلانی (1402)، بررسی مضمون و مترادفات آن از منظر شاعران سبک هندی، با تکیه بر غزلیات عرفی شیرازی، طالب آملی، کلیم کاشانی و صائب تبریزی، فصلنامۀ مطالعات شبه ‌قاره،  15(44). 29-42.
- بهمنی، امیرحسین، حسین حسین‌پور آلاشتی، رضا ستّاری و سیاوش حق‌جو (1396)، بررسی سرمتنیّت در غزل سبک هندی، پژوهش‌نامۀ ادب غنایی، 15(28). 77-96.
- بهمنی، یدالله و مهران شادی (1390)، صور خیال و صنایع ادبی در غزلیات عرفی شیرازی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، 2(4). 9-33.
-حکیم آذر، محمّد (1390)، اسلوب معادله در غزل شعر سعدی، پژوهش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، 3(9). 163-184.
-رضایی، زرّین‌تاج (1400)، پژوهشی در تعدّد موضوعی و محتوایی اسلوب معادله‌های کلیم کاشانی، مجلۀ مطالعات نقد زبانی و ادبی (رخسار زبان سابق)، صص 61-89.
-سالک قزوینی، محمّدابراهیم (1372)، دیوان سالک قزوینی، مقدّمه و تصحیح عبدالصّمد حقیقت، به کوشش احمد کرمی، جلد اول، تهران: ما.
-شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1371)، شاعر آینه‌ها، تهران: آگاه.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا(1378)، ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما، ترجمۀ حجّت‌الله اصیل، جلد1، تهران: نی.
-شمیسا، سیروس (1388)، سبک‌شناسی شعر،جلد4، ویرایش2، تهران: میترا.
- شمیسا، سیروس(1362)، سیر غزل در شعر فارسی، جلد1، تهران: فردوسی.
- سراج‌الدّین علی‌خان (1385)، تذکرۀ مجمع‌النفائس، ج2، به کوشش مهرنور محمّدخان با همکاری زیب‌النّساء علی‌خان، اسلام‌آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
-غلامی بادی، علیرضا (1389)، اسلوب معادله، مجلۀ رشد آموزش زبان و ادب فارسی، 23(4). 49-50.
- قاسمی، مرتضی، حسین حسن‌رضایی و نوشین قاسمی (1402)، تحلیل بن‌مایة «خار سر دیوار» در غزلیات صائب، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 14، شمارۀ 31، صص 295-320.
- کاردگر، یحیی (1390)، دوگانگی سبکی در سبک هندی، فصلنامۀ مطالعات شبه ‌قاره، سال 3، شمارۀ 6، صص 89-114.
-گلچین معانی، احمد (1359)، تذکرۀ پیمانه: در ذکر ساقی‌نامه‌ها و احوال و آثار ساقی‌نامه‌سرایان، مشهد: موسّسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه مشهد.
-مدرّس تبریزی، محمّدعلی (1374)، ریحانة‌الادب، جلد 2، جلد 4. تهران: خیام.
-مؤذّنی، علی‌محمّد و عبّاس تابان‌فرد (1389)، اسلوب معادله و کاربرد آن در دیوان سنایی، فصلنامۀ زبان و ادب فارسی (گرایش عرفان)، سال 1، شمارۀ 2، صص 131-145.
-نصرآبادی اصفهانی، میرزا محمّدطاهر (1378)، تذکرة‌الشعرا، تهران: بهزاد.
 
 
 
 
مطالعات زبانی و بلاغی
دوره 15، شماره 35
خرداد 1403
صفحه 127-158

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار