زبان، ابزاری در احراز یا عدم احراز ابژۀ میل در داستان‌های «خون‌خورده» و «بازگشت»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

مفهوم میل در آموزه‌های فروید، اهمیت ویژه‌ای داشت و او به قضیب به‌‌عنوان عنصری مهم در ساختار زیستی مردانه توجّه داشت. لکان با بهره‌گیری از زبان‌شناسی سوسور، توانست از مفهوم میل و قضیب، خوانشی زبانی ارائه دهد؛ بنابراین، قضیب فرویدی جای خود را به فالوس لکانی داد و میل نیز به‌‌عنوان مقوله‌ای زبانی با مفاهیم دیگری چون فقدان و مازاد، بازشناسی شد. در این پژوهش، باتوجّه‌به آموزه‌های لکانی و به روش تحلیل کیفی و با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای، جایگاه فالوس را به‌‌مثابۀ امری زبانی که سوژه را از ابژۀ α همواره دور نگه می‌دارد، در داستان‌های خون‌خورده و بازگشت نشان داده‌ایم. نتایج به‌دست‌آمده از خوانش لکانی داستان‌های مذکور نشان می‌دهد شخصیت‌های این داستان‌ها از همان ابتدا، اختگی خود را پذیرفته‌ و با امید به احراز فالوس، وارد عرصۀ دلالت میل دیگری بزرگ شده‌اند و این دیگری بزرگ، آن‌ها را از دالی به دال دیگر ارجاع داده است. این شخصیت‌ها در مقام سوژه هرگز نتوانسته‌اند ابژۀ میل خود را احراز کنند و میل به‌عنوان امری زبانی، همواره با فقدان یا مازادی بازنمایی شده و مواجهۀ سوژه با فقدان ابژۀ میل، سبب بازتولید دال و حفظ زبان و مواجهۀ او با مازاد ابژۀ مذکور، سبب مرگ نمادین یا روان‌پریشی سوژه گردیده است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Language as a tool in achieving or failing to achieve the object of desire in Bloodied and Come Back

نویسندگان [English]

  • Shirzad Tayefi 1
  • Tohid Shalchian Nazer 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 PhD student of Persian language and literature, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The concept of desire was particularly important in Freud's teachings, and he paid attention to penis as an important element in male biological structure. Using Saussure's linguistics, Lacan was able to provide a linguistic reading of the concept of desire and penis. Therefore, the Freudian penis gave way to the Lacanian phallus, and desire was also recognized as a linguistic category along with other concepts such as lack and excess. In this research, our qualitative library-based reading of the corpus discusses the position of the phallus as a linguistic factor that always keeps the subject away from objet petit a. The results obtained from the Lacanian reading of the above-mentioned stories show that the characters in these stories have accepted their castration from the very beginning and, with the hope of attaining the phallus, they have entered the field of signification by desiring The big Other, which has in turn referred them from one sign to another. As a subject, these characters have never been able to obtain the object of their desire, and desire as a linguistic matter is always represented by a lack or an excess. The subject's encounter with the lack of the object of desire causes the reproduction of the signifier and preservation of language, and the encounter with the excess of the said object leads to the symbolic death or psychosis of the subject.

کلیدواژه‌ها [English]

  • language
  • unconscious
  • Jacques Lacan
  • Bloodied
  • Come Back
  • object petit a
  • phallus
-­ اسدزاده، سمیّه و محمّدمهدی میرلو (1391)، روان‌کاوی و زبان از دیدگاه ژاک لکان، اطّلاعات حکمت و معرفت، سال 7، شمارۀ 9، صص 28-30.
- ترقّی، گلی (1397)، بازگشت، چ1، تهران: نیلوفر.
- جبری، سوسن و همکاران (1401)، تحلیل زیبایی‌شناختی عنوان داستان‌های فارسی (1332-1357ش)، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 13، شمارۀ 27، صص 125-144.
- جزنی، برژانت (1400)، روان‌کاوی لکانی: از بالین تا فرهنگ، ترجمۀ مهدی‌ بنی‌اسدی، تهران: کتاب ارجمند.
- دُرغ، ژول و جودیت فرگورویچ (1399)، مقدّمه‌ای بر مطالعۀ لکان ناخودآگاهی ساختاریافته به مانند زبان. ترجمۀ رضا سویزی و تورج بنی‌رستم، چ1، تهران: گستره.
- دلبری، حسن (1398)، بلاغت سکوت به‌مثابة غیاب پیشاندیشیدة کنش کلامی و تعامل کارآمد آن با متن، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 10، شمارۀ 20، صص 201-220.
- دور، جوئل (1397)، روان‌کاوی بالینی لاکان، ترجمۀ رضا سویزی و تورج بنی‌رستم، تهران: کیان‌افراز.
- ژیژک، اسلاوی (1399)، چگونه لاکان بخوانیم. چ1، ترجمۀ علی بهروزی، تهران: نی.
- صالحی مازندرانی، محمّدرضا و همکاران (1401)، واکاوی مفاهیم «تعریض» و سویه‌های مختلف آن، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 13، شمارۀ 30، صص 137-166.
- طایفی، شیرزاد و مرضیه مدنی رزّاقی (1401)، خوانش انتقادی رمان نام تمام مردگان یحیاست با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی پی‌یر گیرو، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 13، شمارۀ 30، صص 167-194.
- کدیور، میترا (1381)، مکتب لکان: روان‌کاوی در قرن بیست‌ویکم، چ1، تهران: اطّلاعات.
- محسنی، محمّدرضا (1386)، ژاک لکان، زبان و ناخودآگاه، پژوهش‌های زبان خارجی، شمارۀ 38، صص 85-98.
- نژادمحمّد، وحید (1397)، تأمّلی بر «سوژه» ژاک لکان در بستر «زبان» دگردیسی و یا تکامل زبان؟، پژوهش‌های زبان و ترجمۀ فرانسه، شمارۀ 1، صص 105-131.
- نوربخش، سیدمرتضی (1398)، زبان کافی نیست کوششی در ماهیت روان‌آگاهی (بازشناسی تحلیلی زبان از منظر روان‌شناسی-فلسفی)، چ1، تهران: وانیا.
- ویگوتسکی، لوسیمونوویچ (1367)، تفکّر و زبان، ترجمۀ بهروز عرب‌دفتری، چ1، تبریز: نیما.
- یزدانی‌خرّم، مهدی (1399)، خون‌خورده. چ15، تهران: چشمه.