نقد و تحلیل رمان جسدهای شیشه‌ای نوشتۀ مسعود کیمیایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

مسعود کیمیایی در نگارش فیلم‌نامه و ساخت فیلم شهرت بسیار دارد؛ امّا با نوشتن رمان جسدهای شیشه‌ای، هنر دیگری از خود نشان داده است. مسئلۀ اصلی تحقیق حاضر آن است که نویسنده چقدر به اصول داستان‌نویسی وقوف داشته و آن اصول را به‌ کار گرفته است؟ همچنین مهارت و تجربۀ نویسنده در حوزۀ فیلم‌سازی، چقدر در نگارش رمان مؤثّر بوده است؟ با استفاده از روش تحلیل محتوا، مجموع شگردهای متن رمان و میزان تناسب آن‌ها را باهم ارزیابی کرده و عنوان، فصل‌بندی و ساختار رمان را شرح داده‌ایم. نویسنده موفّق شده متناسب با موضوع رمان، از نوشتار فراداستان تاریخ‌نگارانه استفاده کند. شخصیت‌پردازی رمان عمدتاً موفّق است؛ امّا در مواردی به‌جای نقل داستان در گفتار و کردار شخصیت‌ها، راوی به سخنرانی یا قضاوت می‌پردازد. زبان شخصیت‌های داستان عمدتاً با موقعیت و سطح سواد و مسئولیت آنان متناسب است؛ امّا راوی خیلی از شخصیت‌ها را بدون تمهید و به‌صورت ناگهانی وارد می‌کند. نویسنده به‌خوبی از ظرفیت‌های سینمایی برای عمق‌بخشی به شخصیت‌ها، نقل جزئیات مکان داستان، تحرّک و تجسّم‌بخشی به مسائل انتزاعی، انتخاب نوع زاویۀ ‌دید، تلفیق روایت سخن با تصویر و خلق مصوّر تعابیر شاعرانه استفاده کرده است؛ امّا علاقۀ نویسنده به تصویرسازی موجب شده پی‌رفت‌های اضافی به رمان تحمیل شود و حجم آن را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An analysis of Masoud Kimiyaei’s novel, Jasadhaye Shishei by

نویسندگان [English]

  • Teymoor Malmir 1
  • Sarkoo Nazir Hosein 2
1 University of Kurdistan
2 University of Kurdistan
چکیده [English]

Masoud Kimiyaei is famous for scriptwriting and filmmaking, but he has showcased his art in literary creation by writing a novel, Jasadhaye Shishei. The main question of the present research is to what extent the author is aware of the principles of story writing and has utilized those principles, and to what extent his skill and experience in filmmaking has been effective in writing this novel. In this article, using the method of content analysis, the writing techniques used in the text of the novel and their consistency have been evaluated. The title, chapters and structure of the novel have been explained. The author has been successful in using historiographic metafiction to approach the subject of the story. Characterization of the novel is generally satisfactory; however, in some cases, the narrator passes judgment instead of storytelling through the character’s actions or sayings. The characters language is compatible with their position, level of literacy and responsibility, though the narrator introduces some characters haphazardly. The author utilizes Cinematic capacities thoroughly in giving depth to characterization, narrating details of the setting, activating and visualizing the abstract issues, choosing the viewpoint, mixing discourse with images and depicting poetic exegesis. Meanwhile, the author’s interest in visualization brings about redundant sequencing in the novel, which leads to a voluminous text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Characterization
  • Jasadhaye Shishei
  • Historiographic Metafiction
  • Point of View
  • Effect of Cinema Capacities in Story Writing
  • Masoud Kimiyaei
- ابوت، اچ. پورتر (1397)، سواد روایت، ترجمۀ رؤیا پورآذر و نیما مهدی‌زاده اشرفی، چ3، تهران: اطراف.
- ارجمندی، سمیرا و منصور یگانه (1396)، بازخوانی هویت شهر تهران بر اساس خوانش تحوّلات معماری از ادبیات داستانی ایران، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، سال 9، شمارۀ 18، صص 150-181.
- چمبرز، ایدان (1382)، خوانندۀ درون متن، ترجمۀ طاهرۀ آدینه‌پور، پژوهش‌نامۀ ادبیات کودک و نوجوان، سال 9، شماره 33 و 34، صص 53-65.
- راسلی، آلیشیا (1394)، جادوی زاویۀ ‌دید، ترجمۀ محسن سلیمانی، چ1، تهران: سورۀ مهر.
- رضویان، حسین (1393)، سبک‌شناسی زبانی داستان‌های کوتاه جلال آل‌احمد، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 5، شمارۀ 9، صص 131-146.
- ژوو، ونسان (1394)، بوطیقای رمان، ترجمۀ نصرت حجازی، چ1، تهران: علمی و فرهنگی.
- سیگر، لیندا (1388)، نگارش فیلم‌نامۀ اقتباسی (نوشتن فیلم‌نامه از داستان و واقعیت)، ترجمۀ عبّاس اکبری، چ2، تهران: نیلوفر.
- فرای، نورتروپ (1391)، تحلیل نقد (کالبدشکافی نقد)، ترجمۀ صالح حسینی، چ2، تهران: نیلوفر.
- کاردگر، یحیی و فاطمه باباشاهی (1391)، بررسی جنبه‌های موسیقایی رمان‌کلیدر ‌(محمود‌ دولت‌آبادی)، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 3، شمارۀ 5، صص 143-168.
- کیمیایی، مسعود (1387)، جسدهای شیشه‌ای، چ5، تهران: اختران.
- گذرآبادی، محمّد (1393)، فرهنگ فیلم‌نامه (واژگان و اصطلاحات تخصّصی برای فیلم‌نامه‌نویسان)، چ1، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
- لاج، دیوید (1388)، هنر داستان‌نویسی (با نمونه‌هایی از متن‌های کلاسیک و مدرن)، ترجمۀ رضا رضایی، چ1، تهران: نی.
- لوئیس، بری (1383)، پسامدرنیسم و ادبیات، در: مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان، هانیول و دیگران، ترجمۀ حسین پاینده، چ1، تهران: روزنگار، صص 77-109.
- مالمیر، تیمور (1388)، تأثیر اشه در تجربه‌های تفسیری متون کهن، جستارهای نوین ادبی، سال 41، شمارۀ 164، صص 43-64.
- وو، پاتریشیا (1390)، فراداستان، ترجمۀ شهریار وقفی‌پور، چ1، تهران: چشمه.
- یاقوتی، منصور و آرش سنجابی (1391)، هستی‌شناسی فهم (خوانش ادبیات داستانی مسعود کیمیایی با محوریت جسدهای شیشه‌ای)، چ1، تهران: کتاب آمه.
- Simpson, Pavel (1993), Language, Ideology and Point of View, London: Routledge.