خوانش انتقادی رمان «نام تمام مردگان یحیاست» با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی پی‌یر گیرو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول)

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

نشانهشناسی اجتماعی رویکردی است که با بررسی نشانههای موجود در متن در پی دستیابی به لایههای معنایی نهانی آن است. رمان نام تمام مردگان یحیاست، تازهترین اثر عباس معروفی، رمانی اجتماعی است که امکان وسیعی را برای معنایابی از طریق نشانههای اجتماعی داراست. در این پژوهش کوشیدهایم با بهرهگیری از نشانههای اجتماعی پییر گیرو، به گروهسازیهای مهم داستان که پایۀ کشمکشها و حوادث آن است، و نیز به نحوۀ سازماندهی گروهها و ابراز تعلق نویسنده نسبت به آنها بپردازیم. نتیجۀ پژوهش که بر اساس تحلیل کیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و اسنادی صورت گرفته، گویای آن است که نشانههای اجتماعی در این رمان کارکردی شخصیتپردازانه دارد و نویسنده از خلال آنها دو گروه فکری اصلی متقابل را شکل داده که یکی چارچوبگریز و خواهان آزادی عمل در انتخاب  و  اندیشه و دیگری چارچوبگرا و خواهان نظارت و ارزیابی باورها و اعمال دینی است و بر سنتهای موجود  تکیه دارد. این رویکرد پیوندی عمیق با ایدئولوژی حاکم بر جامعه برقرار میکند و از سوی آن حمایت میشود. تعدد نشانهها و گسترش مفاهیمی که نویسنده برای اعضای گروه اول به کار گرفته، و محدودیت و یا حذف نشانهها برای گروه دوم دلالتهایی بر همسویی او با باورها و کنش گروه اول و برتریبخشی آن نسبت به افکار گروه دوم است. نویسنده تقابل این دو گروه را موجب انشقاق جامعه میداند و پذیرش تفاوتها در امور دینی و اعتقادی و  باورهای سنتی را راهی برای یگانگی آن، پیشنهاد میدهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical reading of the novel "The Name of All the Dead is Yahya" with the approach of Pierre Girou's social semiotics

نویسندگان [English]

  • Shirzad Tayefi 1
  • Marzieh Madani Razaghi 2
1 Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
2 Allameh Tabataba'i University, Tehran. Iran
چکیده [English]

Social semiotics is an approach that seeks to achieve its hidden semantic layers by examining the signs in the text. The novel the name of all the dead is Yahya, the latest work of Abbas Maroufi, a social novel that has a wide possibility for meaning through social signs. In this research, we have tried to use the persistent social signs of Pierre Guiraud to deal with the important groupings of the story that are the basis of its conflicts and events, as well as how to organize the groups and express the author's belonging to them. The result of the research, which is based on qualitative analysis and based on library and documentary studies, shows that social signs in this novel have a characterizing function, and through them, the author has formed two main reciprocal thought groups, one is non-framework oriented and seeks freedom of action in choice and thought, and the other is framework-oriented and seeks to monitor and evaluate religious beliefs and practices and relies on existing traditions. This approach establishes a deep connection with and is supported by the ideology that governs society. The multiplicity of signs and the expansion of the concepts used by the author for the members of the first group, and the restriction or elimination of signs for the second group are indications of his alignment with the beliefs and actions of the first group and its superiority over the thoughts of the second group. The author considers the confrontation between these two groups as dividing the society and suggests accepting the differences in religious and doctrinal matters and traditional beliefs as a way for its unity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics
  • social semiotics
  • Pierre Girou
  • Abbas Maroufi
  • the name of all the dead is Yahya
-­ آذرنوش، آذرتاش (1379)، فرهنگ معاصر عربی- فارسی، چ اول. تهران: نی.
- اکبری، فاطمه و دیگران (1389)، معرفت روحانی و رمزهای هندسی (مستخرج از رساله دکتری: تأویل رمزهای هندسی در فرهنگ و هنر اسلامی ایران)، پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، دوره چهارم، ش 1، پیاپی 13، صص 1-22.
- انصاری، مرجان ، شرکت ‌افتخار، سولماز (1394)، فرهنگ نام سخن، چ هفتم، تهران: امیرکبیر.
- انوری، حسن (1382)، فرهنگ بزرگ سخن، ج 2 و 7، چ دوم، تهران: سخن.
- چندلر، دانیل (1397)، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، چ ششم، تهران: سورۀ مهر.
- دهخدا، علی‌اکبر (علّامه) (1377)، لغتنامه، ج 7 و 14، چ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
- ساسانی، فرهاد (1389)، معناکاوی: به سوی نشانهشناسی اجتماعی، چ اول، تهران: علم.
- طایفی، شیرزاد، سهرابی، زهره (1400)، نقد نشانه‌شناختی کارکرد آشوب در نظم در باب اول گلستان سعدی، مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی دانشگاه سمنان، سال 12، ش 26، ص285-314 .
- علوی مقدم، مهیار (1400)، کارکرد معیارهای نشانه‌ای، ساختاری و نقشی در تحلیل فرایند زایشی معنا و دلالت‌پردازی در نظام نشانه‌ای زبانی و ادبی، مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی دانشگاه سمنان، سال 12، ش 24، صص 37-66.
- فاولر، راجر (1387)، زبانشناسی و رمان، ترجمۀ محمد غفاری، چ اول، تهران: نی.
- کوئن، بروس (1387)، مبانی جامعهشناسی، ترجمۀ غلامعباس توسلی و رضا فاضل، چ بیستم، تهران: سمت.
- گیرو، پی‌یر (1399)، نشانهشناسی، ترجمۀ محمد نبوی، ویراست دوم، چ اول، تهران: آگه.
- معروفی، عباس (1380)، سال بلوا، چ پنجم، تهران: ققنوس.
- معروفی، عباس (1397)، نام تمام مردگان یحیاست، ، چ اول، برلین: گردون.
- مکاریک، ایرنا ریما (1383)، دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چ دوم، تهران: آگه.
- مصباحیان سنگسری، عباس، «تاریخچۀ نام و القاب سنگسری»، سنگسرنیوز، https://www.sangsarnews.ir، 19/12/ 1400.
- ون ‌لیوون، تئو (1395)، آشنایی با نشانهشناسی اجتماعی، ترجمۀ محسن نوبخت، چ اول، تهران: علمی.
- یاحقی، محمدجعفر (1391)،  فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی، چ چهارم، تهران: سروش.