بررسی وجوه زیبا شناسی رمان «زوال کلنل»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان و ادبیات‎ فارسی دانشگاه ‏محقّق ‏اردبیلی (نویسندة مسئول)

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات‏ فارسی دانشگاه‏ محقّق‏ اردبیلی

چکیده

حقیقت زیباشناسی، واقعه ‏ای است که در لحظه ‏ای مفهوم ناپایداری و حرکت لرزشی حقیقت، تداعی ‏می‏شود. نویسنده براساس فهمی که از زیبایی و هنر دارد، با قوّۀ متخیّلۀ خویش نسبتی پیدا می‏کند که حقیقت و ذات هنر و زیبایی را مبدأ و منشأ اثر هنری خود قرار دهد. درواقع، شناخت کیفیات زیباشناختی ناشی از جست‌وجوی شرایط کافی زیبایی، نشان می‏دهد اثر با چه کیفیاتی احساسات زیبا و والایی را در ما برمی‏انگیزد. در پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی جنبه‏ های زیباشناسانۀ رمان زوال ‏کلنل محمود دولت‏آبادی پرداخته ‏شده ‏است. ضمن معرفی و ارائۀ خلاصۀ داستان، عناصر زیباشناسی پرکاربرد، ازجمله تشبیه، استعاره، کنایه، تخیّل، تشخیص، نماد، تلمیح و... در این داستان بررسی شده‏ است. نتیجه اینکه، عرصۀ ورود عناصر شعری در این رمان برای نویسنده گسترده ‏است و او با استفاده از صور ‏خیال، به‌ویژه تشبیه برای تقریر حال مشبّه و بیان احساسات درونی شخصیت‏ ها بهره ‏برده ‏و فضایی ساخته است که می‏ تواند تأثیری عمیق بر مخاطب بگذارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Aesthetic Aspects of the novel "Decline of Colonel"

نویسندگان [English]

  • Khodabakhsh Asadollahi 1
  • Leila Azarnivar 2
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, University of Mohaghegh Ardabili
2 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Mohaghegh Ardabili. Ardebil, Iran
چکیده [English]

Aesthetic truth is an event that instantly evokes the concept of instability and vibrational motion of truth. Based on his understanding of beauty and art, the author finds a relationship with his imaginative power that makes the truth and essence of art and beauty the source of his work of art. In fact, recognizing the aesthetic qualities resulting from the search for sufficient beauty conditions, shows with what qualities the work evokes beautiful and sublime feelings in us. In the present study, the aesthetic aspects of "Decline of Colonel" by Mahmoud Dolatabadi have been studied using a descriptive-analytical method. While introducing and presenting the summary of the story, the most used aesthetic elements include simile, metaphor, irony, imagination, recognition, symbol, allusion, etc. As a result, the author had a wide choice for emplying poetic elements in the novel, and he has used imaginary forms, especially similes, to express similar situations and express the inner feelings of the characters, and has created an atmosphere that can make a deep impact on the audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Colonel's Decline
  • State of Abadan
  • Aesthetics
  • Trilogy
  • Simile
  • Metaphor
-    احمدی، بابک (1370)، ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
-    اسحاقیان، جواد (1378)، از خشم و هیاهو تا سمفونی‏ مردگان، تهران: نشر هیلا.
-    اسدی، علی‏رضا و سارا حسینی (1398)، کارکرد تشبیه در فضاسازی رمان سمفونی ‏مردگان، فصلنامة مطالعات زبانی و بلاغی، دورۀ10، شمارة 19، صص 25-50.
-    اسلامی، شهرام و کاظم امیری (1374)، نظریۀ زیباشناسی تئودور آدورنو، بوطیقای ‏نو، ج 1، به کوشش منصور کوشان، تهران: شرکت فرهنگی هنری ‏آرست.
-    افلاکی، علی (1392)، جستاری ‏در زیبایی‏شناسی ‏نسبت تصویر با ادبیات، باغ‏ نظر، دورۀ 2، شمارة 3، صص 21-26.
-    اکو، امبرتو (1383)، استعاره از نگاه ادبیات ‏سنتّی‏ اروپایی، فلسفه و نشانه‏شناسی، ترجمة فرهاد ساسانی، تهران: سورۀ مهر.
-    باختین، میکاییل (1374)، زیباشناسی و نظریۀ رمان، بوطیقای نو، ج1، به کوشش منصور کوشان، تهران: شرکت فرهنگی هنری آرست.
-    بیات، حسین (1387)، داستان‏نویسی ‏جریان ‏سیّال ‏ذهن، تهران: علمی ‏و فرهنگی.
-    بیردزلی، مونروسی و جان هاسپرس (1392)، تاریخ و مسائل زیباشناسی، ترجمۀ محمّدحسین حنایی کاشانی، چ 4، تهران: هرمس.
-    دولت ‏آبادی، محمود (2014/1392)، زوال‏کلنل،تهران: نشر گردون.
-    شریفیان، مهدی (1384)، نماد در اشعار سهراب سپهری، پژوهش‌نامۀ علوم ‏انسانی، شمارة 45 و 46، صص 113-130.
-    شوالیه، ژان و آلن گربران (1384-1388)، فرهنگ نمادها، ج 4، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
-    شمیسا، سیروس (1382)، معانی و بیان، تهران: سمت.
-   شمیسا، سیروس (1370)، بیان، چ1، تهران: فردوس.
-    سنگری، محمّدرضا (1382)، دریچه‏ای ‏به زیباشناسی ‏داستان، رشد آموزش‏ زبان ‏و ‏ادبیات ‏فارسی، شمارة 66، صص 16-21.
-    سلیمانی، محسن (1369)، چشم در چشم آینه، تهران: امیرکبیر.
-    ستّاری، جلال (1366)، رمز و مثل در روان‌کاوی، تهران: توس.
-    شفیعی‏ کدکنی، محمّدرضا (1391)، صور خیال در شعر فارسی، چ 15، تهران: آگه.
-    فتوحی ‏رودمعجنی، محمود (1397)، بلاغت تصویر، چ 5، تهران: سخن.
-    وحیدیان ‏کامیار، تقی (1383)، بدیع (از دیدگاه ‏زیباشناسی)،تهران: سمت.
-    کزّازی، میر جلال‏الدین (1368)، زیباشناسی‏ سخن‏ پارسی، ‏ج 1، چ 1، تهران: دانشگاه علامه ‏طباطبایی.
-    گوتر، اران (1395)، فرهنگ ‏زیباشناسی، ترجمۀ محمّدرضا ابوالقاسمی، تهران: نشر ماهی.
-    میرصادقی، جمال (1394)، ادبیات ‏داستانی، چ 7، تهران: سخن.
-    وزیری، علی‌نقی (1363)، زیباشناسی در هنر و طبیعت، چ 1، تهران: هیرمند.
-    همایی، جلال‏الدین (1389)، فنون ‏بلاغت و صناعات ‏ادبی، چ1 ، تهران: اهورا.
-    یاکوبسن، رومن (1380)، قطب‏های ‏استعاره ‏و مجاز (ساختارگرایی، پساساختگرایی ‏ و مطالعات ادبی)، به‏کوشش‏ فرزان ‏سجودی، ترجمۀ‏ کوروش ‏صفوی، تهران: حوزۀ ‏هنری ‏سازمان‏ تبلیغات‏ اسلامی.