سبک‌شناسی لایه واژگانی قصاید کمال‌الدین اسماعیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی قزوین (نویسنده مسئول)

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی قزوین

چکیده

سبک‌شناسی لایه‌ای که یکی از رویکردهای زبان‌شناسانة سبک‌شناسی است، به بررسی سطوح مختلف زبانی یک اثر از آواشناسی تا معناشناسی می‌پردازد و از این لحاظ، از دقیق‌ترین و کاراترین روش‌های این علم به شمار می‌رود. یکی از مهم‌ترین لایه‌های زبان، لایة واژگانی است که بررسی آن در سبک‌شناسی، اهمیت زیادی دارد. از آنجا که گزینش واژگان، رابطه‌ای مستقیم با سبک هر نویسنده یا شاعر دارد، بررسی سبک‌شناسانة این لایه، به شناسایی سبک آثار هر هنرمند، بسیار کمک می‌کند و رابطة گزینش واژگان را با معنا و بافتی که هنرمند در آن قرار دارد، نشان می‌دهد. در این پژوهش، به بررسی سبک‌شناسانة لایة واژگانی قصاید کمال‌الدین اسماعیل، یکی از شاعران معروف قرن ششم و هفتم هجری پرداخته شده ‌است تا رابطة گزینش واژگان او با معنا و فضای شعری‌اش نشان داده شود. این پژوهش نشان می‌دهد کمال‌الدین در موضوعات مختلف، واژگانی مناسب را برای شعر خود برمی‌گزیند و واژه‌های پربسامد قصاید او ارتباطی کامل با فضای شعری او و گفتمان حاکم بر شعرش، یعنی گفتمان مدح دارد، به‌طوری که این واژه‌ها در مدح دلاوری‌ها و جنگاوری‌های ممدوح، ستایش بخشش و کرم او و توصیف طبیعت به کار رفته‌اند. همچنین بررسی این لایه، از غلبة فضای حسّی بر انتزاعی در اشعار او حکایت دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Stylistics of the lexical level of Kamal al-Din Ismail's Gasidas

نویسندگان [English]

  • Hosein Alinaghi 1
  • Naser Mohseninia 2
1 Department of Persian Language and Literature of Imam Khomeini International University of Qazvin
2 Professor of persian Language and Literature Department of Imam Khomeini International University of Qazvin
چکیده [English]

Layer stylistics which is one of the linguistic approaches of stylistics analyzes the different linguistic levels of artistic work from phoneme to meaning. One of these levels is the lexical level. The lexical level is one of the most significant levels of language and is of great importance in stylistics. Considering that the choice of vocabulary has a direct relation to the style of each writer or poet, the stylistic examination of this level helps to identify the style of the works of each artist, and shows the relation of this choice to the meaning and texture in which it is related. Kamal al-Din Ismail is one of the famous poets of the sixth and seventh century AH who because of his creativity, is renowned for the creation of meanings (Khallagh al-ma'ani). In this research, we study the stylistic of the lexical level of his poems in order to show the relationship between the selection of his vocabulary and his semantic and poetical atmosphere. These words have been used to praise bravery, wariness, generosity of the praised and describe nature. The study of this layer also reveals the domination of sensual atmosphere on abstract meanings in his poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stylistics
  • Lexical level
  • Kamal al-Din Ismail
  • Layer Stylistics
- بهار، محمّدتقی (1382)، سبک‌شناسی، ج 1، چ 9، تهران: امیرکبیر.
- ریپکا، یان (1381)، تاریخ ادبیات ایران از دوران باستان تا قاجاریه، ترجمة عیسی شهابی، تهران: علمی و فرهنگی.
- سمرقندی، دولتشاه (۱۳۶۶)، تذکره الشعرا، به کوشش محمّد رمضانی، چ2 ، تهران: پدیدة خاور.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1391)، رستاخیز کلمات: درس‌گفتارهایی دربارة نظریة ادبی صورت‌گرایان روس، چ 3، تهران: سخن.
- شمیسا، سیروس (1393الف)، کلیات سبک‌شناسی، ویراست دوم، چ 4، تهران: میترا.
- شمیسا، سیروس(1393ب)، سبک‌شناسی شعر، ویراست دوم، چ 6، تهران: میترا.
- صفا، ذبیح‌الله (1378)، تاریخ ادبیات در ایران، ج 2، چ 8، تهران: فردوس.
- علوی ‌مقدم، مهیار (1377)، نظریه‌های نقد ادبی معاصر، چ 1، تهران: سمت.
- غلامرضایی، محمّد (1391)، سبک‌شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، چ 4، تهران: جامی.
- فتوحی، محمود (1392)، سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، چ 2، تهران: سخن.
- فتوحی، محمود (1387)، نظریة تاریخ ادبیات، چ 1، تهران: سخن.
- کمال‌الدین اسماعیل، اسماعیل بن محمّد (1348)، دیوان خلاق ‌المعانی ابوالفضل کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی، به اهتمام حسین بحرالعلومی، تهران: کتابفروشی دهخدا.
- مهری، فریبا، مهیار علوی‌ مقدم، حسن دلبری و عباس محمّدیان (1398)، تحلیل رستاخیز ساختاری واژه‌ها بر پایة سبک‌شناسی لایه‌ای در لایة نحوی غزل معاصر ایران، دوفصلنامة مطالعات زبانی و بلاغی، سال10، شمارة 19،‌صص 323-346.
- نعمانی، شبلی (1363)، شعرالعجم، ترجمة سید محمّدتقی فخر داعی گیلانی، چ 2، تهران: دنیای کتاب.
- وردانک، پیتر (1393)، مبانی سبک‌شناسی، ترجمة محمّد غفاری، چ 2، تهران: نی.
- Simpson, Paul (2004), Stylistics: A Resourse Book for Students, London and New York: Routledge.
- Verschueren, Jef (2001), Pragmatics, from The Routledge Companion to Semiotics and Linguistics, Ed. Paul Cobley, London and New York: Routledge.
- Verdonk, Peter (2002), Stylistics, Oxford: Oxford University Press.