نقش ساخت‌های هم‌پایة قرآن‌کریم در اقتصاد زبانی (مطالعۀ موردی جزء 1-3)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری (نویسندۀ مسئول)

2 دانش‌آموختۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

به دلیلاینکه قرآن‌کریم برای هدایت انسان نازل شده‌، زبان آن مانند سایر الگوهای رفتاری انسان، پیرو اصل صرفه‌جویی است. یکی از شاخصه‌های بارز زبان قرآن این است که با صرف کمترین توان، بیشترین بازده را در عمل پیام‌رسانی انجام می‌دهد. البته این کار تا حدّی صورت می‌پذیرد که به اصل پیام و معنا لطمه‌ای وارد نشود. اگر عناصر معادل و تکراری از زبان قرآن حذف نمی‌شد، مملو از حشو و زواید غیرلازم بود که در این صورت، نه‌تنها طولانی و ملال‌انگیز می‌شد، بلکه انتقال معنی و پیام که هدف اصلی این کتاب آسمانی است، به تعویق می‌افتاد. مقالۀ حاضر، پس از بررسی سیر شکل‌گیری نظریۀ اقتصاد زبانی و تعریف اصطلاحات و مبانی نظری پژوهش، با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، به بررسی نقش ساخت‌های هم‌پایه در ایجاز و کوتاهی جملات و همسویی این موضوع با اصل اقتصاد زبانی پرداخته ‌‌است. برآیند تحقیق نشان می‌دهد، اگر ساخت‌های هم‌پایة قرآن‌کریم در ژرف‌ساخت خود، دارای عناصر مشترکِ هم‌معنا و تکراری باشند، عنصر مشترکِ هم‌معنا که در مقام تکرار قرار گرفته، از روساخت آن حذف و موجب کوتاهی جمله می‌شود که این امر، همسو با اصل اقتصاد و فرایند کم‌کوشانۀ زبان است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Coordination Structure of The Quran in the Language Economy (Case Study Part 1-3)

نویسندگان [English]

  • Zahra Jamshidi 1
  • S. Mohammad Arta 2
  • Ahmad Khajehim 3
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature Hakim Sabzevari University
2 Phd of Persian Language and Literature, Razi University
3 Assistant Professor of Persian Language and Literature Hakim Sabzevari University
چکیده [English]

Since the Quran has been revealed to mankind, its language, like other human behavioral patterns, follows the economical principle. One of the hallmarks of The Quran language is that it carries out the peak of messaging with minimal energy. Although this is done to the point that the message and meaning are not harmed. If equivalents and repetitive elements were not removed from The Qur'an, it would become filled with unnecessary phrases and words, in which case it would not only become long and frustrating but the transfer of meaning and message, which is the main purpose of this book of the celestial, was postponed. The present article, after studying the development of the theory of linguistic economics and defining the terminology and theoretical foundations of the research, uses an analytical and descriptive method to examine the role of coordination Structure in explicit and short sentences and to align it with the principle of linguistic economics. The result of the research shows that if the coordination Structure of Qur'an-Karim in its deep structures has common elements of meaning and repetition, the common element of the meaning, which is repeated, eliminates in surface structure and leads to a short sentence, which is related to the principle of the economics of language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur'an-Karim
  • Language Economy
  • Coordination Structure
  • Deep Structures
  • Surface Structures

مراجع

-‌ قرآن‌کریم، ترجمۀ عبدالمحمّد آیتی، تهران: سروش.
- افتخاری، سیداسماعیل (1384)، نقش کم‌کوشی زبانی در پیدایش فارسی محاوره، مجلة پژوهش‌های ادبی، سال دوم، شمارة هفتم، صص 25-60.
- حق‌شناس، علی‌محمّد (1370)، مقالات (ادبی، زبان‌شناختی)، چ 1، تهران: نیلوفر.
- دانشگر، محمّد (1383)، حشو در نوشته‌های امروز، مجلة پژوهش‌های ادبی، سال اول، شمارة چهارم، صص 83-114.
- رسولی‌نیا، امیرحسین و صدیقه جعفرنژاد (1396)، بررسی مقولۀ جانشینی به‌عنوان عنصری کم‌کوشانه در قرآن‌کریم، فصلنامۀ پژوهش‌های ادبی- ‌قرآنی، سال 5، شمارۀ اول، صص 54-70.
- زاهدی، کیوان و لیلا شریفی (1390)، قدمت اختصارسازی در زبان فارسی، مجلۀ زبان‌پژوهی، دورۀ 2، شمارۀ 4، صص 33-50.
- شعبانی، منصور، عالیه کرد، فردوس آقاگل‌زاده و ارسلان گلفام (1389)، ساختهم‌پایگی: بانگاهیبهزبانفارسی، مجلۀ ادب‌پژوهی، شمارۀ 13، صص 131-156.
- صیادی‌نژاد، روح‌الله و صدیقه جعفرنژاد (1395)، جلوه‌هاییازاقتصادزبانیدرقرآن‌کریم (بررسی موردی جزء 30-26)، دوفصلنامۀ پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن، سال پنجم، شمارۀ اول، صص 87-104.
- عابدی، علی، مجید سرمدی، حسین مسجدی و علی‌محمّد گیتی‌فروز (1395)، هم‌پایگی ساخت‌های متن و آیات در نفثه ‌المصدور و التوسّل الی الترسّل، فصلنامۀ پژوهش‌های ادبی- ‌قرآنی، سال چهارم، شمارۀ چهارم، صص 145-171.
- علمی اردبیلی، علی (1360)، فرهنگ فلسفه و اعلام وابسته، تهران: امامت.
- غلامعلی‌زاده، خسرو (1386)، ساخت زبان فارسی، چ 5، تهران: احیاء کتاب.
- فالک، جولیا (1372)، زبان‌شناسیوزبان؛بررسیمفاهیمبنیادیزبان‌شناسی، ترجمۀ خسرو غلامعلی‌زاده، چ 1، مشهد: آستان قدس رضوی.
- فرشیدورد، خسرو (1382)، دستور مفصّل امروز، تهران: سخن.
- فضائلی، سیده مریم و سیدحسین سیدی (1394)، بررسی قانون زیف در سوره‌های احزاب و غافر قرآن، مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث، سال 47، شمارۀ 94، صص 23-42.
- قائمی، مرتضی و فائزه صاعدانور (1394الف)، ساخت‌های هم‌پایه در جزء سی‌ام قرآن کریم، دوفصلنامۀ پژوهش‌های قرآنی در ادبیات، سال دوم، شمارۀ اول، صص 65-91.
- قائمی، مرتضی و فائزه صاعدانور (1394ب)، تحلیل نحوی‌- ‌بلاغی ساخت‌های هم‌پایه در خطبۀ یکصدویازدهم نهج‌البلاغه، فصلنامۀ پژوهش‌های نهج‌البلاغه، سال سوم، شمارۀ یازده، صص 19-33.
- قادری‌ مقدم، محمّد و راحله عبدالله‌زاده برزو (1396)، بلاغت ایجازی نماد در سنجش با استعاره و تمثیل با تکیه بر شعر نو، دوفصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 8، شمارۀ 16، صص 251-270.
- مارتینه،‌ آندره (1378)، اصول زبان‌شناسی عمومی، ترجمة علاء‌الدین‌گوشه‌گیر، چ 1، اهواز: دانشگاه شهید چمران.
- مدرسی، فاطمه (1390)،فرهنگ توصیفی نقد و نظریه‌های ادبی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- مقدادی، بهرام (1378)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، چ 1، تهران: فکر روز.
- مگی، برایان (1388)، داستان فلسفه، ترجمۀ مانی صالحی علامه، تهران: کتاب آمه.
- نوروزی چاکلی، عبدالرضا (1390)، آشنایی با علم‌سنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه‌ها)، تهران: سمت.
- وثوقی، حسین (1363)، جملة مرکّب و حذف معادل‌ها در زبان فارسی (بحثی در زبان‌شناسی تأویلی-‌تولیدی)، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی تبریز، شمارة 131، صص 171-188.
- Cann, R. Kempson, R & Marten, L. (2005), the dynamics of language, (Vol. 35), Oxford: Elsevier.
- Hartmann, K (2000), Right Node Raising and Gapping: Interface Conditions on Prosodic Deletion, John Benjamins, Amsterdam, the Netherlands.
- Lumsden. M. A (1910), ‌Grammar of Persian Language, Calcutta University Press, Vol.ll.
- Martinet. A. (1962), a Functional View of Language, Oxford: Clarendon Press.
- Mursia. C. M. & Freeman, L, D. (1978), an English Grammar for Teachers of English Language, Newbury House.
- Zipf, G. (1949). Human Behavior and the Principle of Least Effort, Boston: Addison Wesley.
مطالعات زبانی و بلاغی
دوره 12، شماره 23
خرداد 1400
صفحه 111-140

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار