تحلیل مفهوم مرگ در شعر فروغ فرخزاد بر اساس نظریه استعاره شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی،زنجان، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی،زنجان، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

هدف مقالة حاضر، تبیین پایه‌های شناخت فروغ فرخزاد از مفهوم مرگ است. این مقاله، بر مبنای نظریة طرح‌واره‌های تصویری جانسون، بر آن است تا به شیوة تحلیل مفهومی نشان دهد که استعاره‌ها، تشبیه‌ها، نمادها و تمثیلهای فروغ، چه تصویری از مرگ ارائه می‌دهند. در این مقاله، با نشان دادن طرح‌واره‌های تصویری فروغ از مفهوم انتزاعی مرگ، به این نتیجه می‌رسیم که استعاره‌های شعر فروغ، شالودة تجربیات و نشانگر نظام شناختی او هستند. با شناسایی نگاشت‌های استعاری فروغ دربارة مرگ، می‌توان زیرشاخه‌هایی را که از این بدنة اصلی در شعر او روییده‌اند، کاوید و گزارش کرد و بدین نکته پی برد که چگونه سمت‌وسوی زندگی و اندیشة فروغ، تابع تعداد محدودی نگاشت است که سبب وحدت نگرش او وکنش‌های پایدارش با محیط فرهنگی، فیزیکی، اجتماعی و... می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Concptual analysis of death in Forough's poetry based on cognitive metaphore theory

نویسندگان [English]

  • Hosein Arian 1
  • Mehri Talkhabi 2
1 Assistant Professor, Islamic Azad University,zanjan Branch,zanjan, Iran.
2 Assistant Professor, Islamic Azad University, zanjan Branch,zanjan, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this paper is to explain the Forough's cognitive bases about the concept of death. This article intends to present the metaphors, similes, symbols, allegories of Forough based on Johnson pictorial schemas while using conceptual analysis method. Forough's pictorial schemas on abstract concept of death show that the metaphors of death is rooted in her lived experience and indicate her cognitive system. By identifying Forough's metaphorical mappings about death, it could be found the subcategories of the mappings, and understood how restricted numbers of mappings have shaped Forough 's life and thought and also unifies her attitudes and permanent reactions in physical, social, and cultural environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forough Farokhzad
  • cognitive metaphore
  • pictorial schemas
  • death
  • mapping
-‌ آب‌شیرینی، اسد (1396)، تقابل عشق و مرگ در ساختار شعر فروغ، شعرپژوهی، سال 9، شمارة 2، صص 1-24.
- آهنگری، ناهید (1396)، طرح‌واره‌های تصوّری در اشعار فروغ از دیدگاه بوطیقای شناختی، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، سال 14، شمارة 57، صص 9-27.
- براهنی، رضا (1371)، طلا در مس، تهران: زریاب .
- بهنام، مینا (1389)، استعارة مفهومی نور در دیوان شمس، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 3، شمارة 10،‌ صص 91-114.
- تاگارد، پل (1391)، مقدّمه‌ای بر ذهن، ترجمة رامین گلشایی، تهران: سمت.
- تیلر، جان (1383)، بسط مقولة مجاز و استعاره، ترجمة مریم صابری‌پور نوری‌فام در کتاب: استعاره مبنای تفکر و زیبایی‌آفرینی، تهران: سورة مهر.
- شفیعی، محمّدرضا (1387)، ادوار شعر فارسی، چ4، تهران: سخن.
- ـشفیعی، محمّدرضا(1384)، وصف‌های فروغ فرخزاد، کلک، شمارة 44، صص 18-23.
- شکری، یدالله و سمانه شمسی‌زاده (1397)، بررسی استعارة زمان در تاریخ بیهقی با رویکرد زبان‌شناسی شناختی، دوفصلنامه مطالعات زبانی و بلاغی، سال 9، شمارة 18، صص 211-232.
- شمس لنگرودی، محمد (1370)، تاریخ تحلیلی شعر نو، ج1، تهران: مرکز.
- شمیسا، سیروس (1376)،‌ نگاهی به فروغ، تهران: مروارید.
- شمیسا، سیروس (1390)، راهنمای ادبیات معاصر، تهران: میترا .
- صفوی، کوروش (1387)، درآمدی بر معنی‌شناسی، چ3، تهران: سورة مهر.
- صفوی، کوروش(1382)، بحثی درباره طرح‌های تصویری از دیدگاه معنی‌شناسی شناختی، نامة فرهنگستان، دورة 6، شمارة 1، صص 65-85.
- عابدی، کامیار (1377)، تنهاتر از یک برگ، تهران: دیبا.
- فتوحی، محمود (1390)، سبک‌شناسی، نظریه‌ها، رویکرد و روش‌ها، تهران: سخن.
- فرخزاد، فروغ (1379)، دیوان فروغ فرخزاد، تهران: پل.
- فیاضی، مریم‌سادات و دیگران (1387)، خاستگاه استعاری افعال حسّی چندمعنا در زبان فارسی از منظر معنی‌شناسان شناختی، مجلة ادب‌پژوهی، شمارة 6، صص 87-109.
- گلفام، ارسلان و فاطمه یوسفی‌راد (1381)، زبان‌شناسی شناختی و استعاره، مجله تازه‌های علوم شناختی، سال چهارم، شمارة سوم، صص 59-64.
- لیکاف، جورج (1382)، نظریة معاصر استعاره، استعاره مبنای تفکر و ابزار زیباآفرینی، به کوشش فرهاد ساسانی، تهران: سورة مهر.
- محمودی، مریم (1391)، اندیشة مرگ و زوال در شعر فروغ فرخزاد، فصلنامة تحقیقات تعلیمی وغنایی زبان و ادبیات فارسی، شمارة 11، صص 149-164.
- معصومی، علی و مریم کردبچه (1389)، استعارة هستی‌شناختی در دست‌نوشته‌های کودکان، پازند، شمارة 22 و 23، صص 90-97.
- مشرف آزاد، محمود (1376)، پریشادخت شعر، تهران: ثالث.
- نیک‌بخت، محمود (1373)،‌ ازگمشدگی تا رهایی، اصفهان: مشعل.
- هاشمی، زهره (1389)، نظریة استعارة مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون، مجلة ادب‌پژوهی، دورة 4، شمارة 12، صص 119-139.
-Evans,V and Green, M. (2006 )Cognitive Linguistic: An introduction Edinburgh university press
-Furner, J. (2004). Conceptual analysis: A method for understanding information as evidence, and evidence as information, Archival, science, 4, 233-265.
-Gibbs & Steen, (1997). Metaphor in cognitive Linguistics, selected papers from the fifth international cognitive linguistics conference, Amsterdam ,John  Benjamin
-Grady, J. E, (2007). Metaphor, the oxford Hand book of cognitive Linguistics. Oxford, oxford university press, s 188-213.
-Johnson, M, (1987), The body in the mind: The bodily Basis of meaning, Reason and Imagination, Chicago: Chicago university press.
-Kovecses, Z (2010), Metaphor, A practical Introduction, New York, oxford university press
-Lakoff, G and Johnson (1980) the Metaphors we live by ,university of Chicago press.
-Lakoff, G, (1993) the contemporary theory of metaphor, Newyork oxford university press
-Lee, David, (2007), cognitive linguistics, New York, oxford university press
-Saeed, J.I, (2013), Semantics, Oxford, Black well.
-Yu, N, (1998), the contemporary theory of metaphor. Amsterdam: John Benjamin B.V