بررسی واژگان و ساخت نحوی در اشعار سیاوش کسرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور- ایران

چکیده

هدف از این مقاله، بررسی واژگان و ساخت نحوی در اشعار سیاوش کسرایی است. مسلماً نزد هر پژوهشگر ادبی، یکی از مهم‌ترین وجوه تحلیل شعر، بررسی توانایی شاعر در بهره‌ گیری از امکانات زبانی است و بدون ‌تردید، یکی از بارزترین ویژگی‌های شعر معاصر، جرئت شاعر در به‌کارگیری واژگان جدید و استفاده از ساخت‌های نحوی متنوع است. سیاوش کسرایی را می‌توان یکی از پیروان موفق نیما یوشیج دانست؛ کسی که از غالبِ امکانات زبانی بهره گرفته و تنوع واژگان و استفاده از ساخت‌های نحوی کهن و جدید، از ویژگی‌های زبانی شعر اوست. توجه کسرایی به واژگان زبان محاوره، در کنار به‌کارگیری واژگان قدیم، باعث نشده است خلاقیت شعری و هنری در اشعار وی رو به افول بگذارد. صرف‌نظر از لغزش‌های زبانی بسیار اندک، در مجموع، زبان شعر کسرایی، زبانی است منسجم و روان که غالباً رنگ و بوی اجتماعی دارد. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی‌ ـ ‌تحلیلی، در پی بررسی واژگان و ساخت نحوی در شعر این شاعر هستیم.  
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Words and Syntactic Structure of SiavashKasrai's Poems

نویسنده [English]

  • mohammad shokraei
Assistant professor of Persian language and literature at payam noor University - Iran
چکیده [English]

The aim of this article is to investigate the words and syntactic structure in Siavash Kasrai's poems. Certainly, one of the most important aspects of poetry analysis for any literary researcher is to examine the poet's ability to take advantage of linguistic possibilities. Undoubtedly, one of the most prominent features of contemporary poetry is the poet's courage in using new words and using various syntactic structures.
The studied poet, Siavash Kasraei, can be considered one of the successful followers of Nima Yoshij. The person who has used most of the linguistic possibilities and the variety of words and the use of old and new syntactic structures are the linguistic features of his poetry. Kasraee's attention to colloquial language words, along with the use of old vocabulary, did not cause the poetic and artistic creativity in his poems to decline. Regardless of the very small language slips, in general, the language of Kasra'i's poetry is a coherent and fluent language that often has a social color and smell. In this research, using descriptive-analytical method, we seek to study words and syntactic construction in the poetry of this poet.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern poetry
  • Siavash Kasrai
  • poetry language
  • lexicon
  • syntactic structure
- آقاحسینی، حسین و زینب زارع (1390)، تحلیل زیباشناختی ساختار زبان شعر احمد عزیزی بر اساس کفش‌های مکاشفه، مجلۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی، دورة 3، شمارة 5، صص 1- 18.
- احسانی اصطهبانی، محمدامین و منیژه عبداللهی (1397)، تصویرسازی با عاطفۀ اندوه و حسرت در اشعار سیاوش کسرایی، مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 9، شمارة 17، صص 7– 34.
- احمدی، بابک (1372)، ساختار و تأویل متن، جلد 1و2، تهران: مرکز.
- امامی، نصرالله (1369)، زبان شعر و واژگان شعری، مجلۀ جستارهای ادبی، شمارة 90 و 91، صص 658- 679.
- باباصفری، علی‌اصغر و محمدامین محمدپور (1394)، بررسی و تحلیل ویژگی‌های محتوایی و زبانی اشعار حماسی سیاوش کسرایی، مجلۀ زبان و ادب فارسی (نشریۀ سابق دانشکدة ادبیات دانشگاه تبریز)، سال 68، شماره 232، صص 1- 15.
- پورنامداریان، تقی (1377)، خانه‌ام ابری است: شعر نیما از سنّت تا تجدّد، تهران: سروش.
- پورنامداریان، تقی (1381)، سفر در مه: تأملی در شعر احمد شاملو، ویراست جدید، تهران: نگاه.
- ثروت، منصور (1377)، نظریۀ ادبی نیما، تهران: پایا.
- حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد (1374)، دیوان غزلیات خواجه حافظ شیرازی، به کوشش خلیل خطیب ‌رهبر، تهران: صفی‌علیشاه.
- حسن‌لی، کاووس (1383)، گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران، تهران: ثالث و انتشارات دبیرخانة شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی.
- حقوقی، محمد (1379)، شعر زمان ما، تهران: نگاه.
- سنگری، محمدرضا (1381)، هنجارگریزی و فراهنجاری در شعر، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارة 64، صص 4- 9.
- شاملو، احمد (1381)، روزگار غریبی‌ست، نازنین، به انتخاب بهروز صاحب‌اختیاری، تهران: هیرمند.
- شریفی، فیض (1391)، شعر زمان ما (7) سیاوش کسرایی، تهران: نگاه.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1368)، موسیقی شعر، تهران: آگاه.
- شمیسا، سیروس (1386)، معانی، ویرایش دوم، تهران: میترا.
- عابدی، کامیار (1374)، شبان بزرگ امید (بررسی زندگی و آثار سیاوش کسرایی)، تهران: کتاب نادر.
- علی‌پور، مصطفی (1388)، دربارۀ زبان شعر، تهران: فردوس.
- علی‌پور، مصطفی(1378)، ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوس.
- فتوحی، محمود (1392)، سبک‌شناسی، تهران: سخن.
- فرشیدورد، خسرو (1375)، گفتارهایی دربارۀ دستور زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
- فرشیدورد، خسرو(1380)، لغت‌ سازی و وضع و ترجمۀ اصطلاحات علمی و فنی، تهران: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
- کردبچه، لیلا (1394)، ساختار نحوی زبان شعر امروز، تهران: فصل پنجم.
- کسرایی، سیاوش (1391)، مجموعة اشعار، تهران: نگاه.
- نصرالله منشی، ابوالمعالی (1371)، ترجمۀ کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
- وحیدا، فریدون (1388)، راهیابی واژه‌های خارجی (فرنگی) به زبان و شعر فارسی در عصر انقلاب مشروطه، پژوهش‌نامه زبان و ادبیات فارسی، سال 1، شمارة 3، صص 1- 20.