مفهوم‌سازی استعاری «خشم» در پیکرۀ زبانی و مصوّر (نگاره‌های) جنگ در هفت‌خوان رستم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان های خارجی دانشگاه شهید باهنر کرمان (نویسنده مسئول)

2 کارشناسی ارشد زبان‌شناسی از دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی مفهوم‌سازی استعاری خشم در یکی از آثار حماسی ارزشمند زبان فارسی بر اساس الگوی شناختی کووچش می‌پردازد. داده‌های این پژوهش از پیکرۀ کلامی داستان منظوم هفت‌خوان رستم و نیز نگاره‌های مرتبط با آن استخراج گردید. ابتدا، حوزه‌های مبدأ به‌کاررفته در متن بر اساس الگوی سه‌گانۀ خشم مشخص شد و سپس میزان کاربرد استعاره‌های کلامی در سطح تصویر، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان‌ داد که اولاً انواع سه‌گانۀ استعاره شامل استعارۀ شاخص آتش، استعاره‌های اصلی شامل مفاهیم حیوان/خوی وحشی، جنون، آسیب و بار و نیز استعاره‌های عام در پیکرۀ مورد نظر مشاهده ‌شد. همچنین از میان حوزه‌های مبدأ به‌کاررفته، مفاهیم آتش، خوی وحشی و استعارۀ عام «پیروزی بالا است»، استعاره‌های مشترک دو سطح کلام و تصویر بودند. در نهایت، بررسی سناریوی نمونۀ اعلای خشم در پیکرۀ مورد بررسی، فقدان مرحلۀ کنترل خشم را نشان ‌داد که می‌تواند بیانگر این مطلب باشد که هرچه میزان و شدّت خشم بیشتر باشد، احتمال وقوع این مرحله کمتر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Verbal and Non-verbal) pictorial) Metaphorical Conceptualization of ‘Anger’ in the Wars of “Haft Khan of Rostam”

نویسندگان [English]

  • Azadeh Sharifi Moghaddam 1
  • Fattaneh Sadat Fatemi 2
1 Shahid bahonar Univrsity-kerman
2 Shahid Bahonar university- Kerman
چکیده [English]

The present research aims at the metaphorical conceptualization of ‘anger’ in one of the most valuable epic works of Persian based on the cognitive pattern proposed byKövecses. The data wereextracted from the corpus under study as well as from the related drawings. In thefirst stage, the target domains were identified and then they were classified into three categories of anger metaphors. Then, the pictures were investigated regarding the degree of correspondence between verbal and pictorial levels. The results showed metaphors of three types of central (fire), principal (insanity, dangerous animals, burden, trespassing) as well as minor metaphors.Moreover, metaphorical concepts of ‘fire’, ‘dangerous animals/nature’ as well as the orientational metaphors of ‘victory/failure is up/down’ were common in verbal and pictorial corpus. Finally, the analysis prototype scenario revealed the absence of an "anger control" phase, which could indicate that the greater the degree of anger is, the less likely anger control may occur.

کلیدواژه‌ها [English]

  • metaphorical conceptualization
  • anger
  • source domain
  • target domain
  • Haft Khan of Rostam
-     آیت‌اللهی، حبیب‌الله و رؤیا غلام‌حسنی (1382 )، رنگ و شکل در مکتب هرات، مطالعات هنرهای تجسّمی، شمارة 20، صص 50-56 .
-     براتی، مرتضی (1396)، بررسی و ارزیابی نظریۀ استعارۀ مفهومی، دوفصلنامة مطالعات زبانی بلاغی، شمارة 16، صص 51-84.
-    پاکباز، رویین (1385)، نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز، چ 5، تهران: زرین و سیمین.
-     جلالی، فریناز (1395)، داستانهای شاهنامة فردوسی به نثر امروزی، چ 1، تهران: انتشارات نشاط.
-     حامدی‌ شیروان، زهرا و شهلا شریفی (1394)، بررسی استعاره‌های شناختی و مدل شناختی خشم و کینه در پنج داستان از شاهنامۀ فردوسی، مجموعه مقالات همایش مخاطب‌شناسی شاهنامه و شعر حماسی فارسی، به کوشش فرزاد قائمی، مشهد: دانشگاه فردوسی، صص 109-133.
-     خالقی ‌مطلق، جلال (1369)، شاهنامه فردوسی، دفتر دوم، زیر نظر احسان یارشاطر، کالیفرنیا: انتشارات مزدا.
-     زرقانی، ابراهیم (1387)، رخش و ویژگی‌های او در شاهنامۀ فردوسی، مجلة ادبیات فارسی، شمارة 19، صص162- 182.
-     ساسانی، فرهاد و معصومه ملکیان (1393)، مفهوم‌سازی خشم در زبان فارسی، پژوهش‌های زبان‌شناسی، شمارة 11، صص37-56.
-     صراحی، محمدامین و محمد عمو‌زاده (1392)، بررسی مقایسه‌ای استعاره‌های خشم در زبان فارسی و انگلیسی، مجلة پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، شمارة 6، صص 39 -60.
-     طالبی‌ دستنابی، مهناز، آزیتا افراشی و فریده حق‌بین (1395)، استعاره‌های خشم در زبان نابینایان مطلق مادرزاد در مقایسه با همتایان بینا بر مبنای انگارۀ فورسویل 2005، زبان‌شناخت، شماره 7، صص 25-38.
-     مولوی، امیرسعید، غلامحسین کریمی دوستان و محمود بی‌جن خان (1394)، کاربست رویکرد پیکرة بنیاد تحلیل الگوی استعاری در زبان فارسی: مطالعة حوزه خشم، مجلة پژوهش‌های زبانی، شمارة 6، صص 99-118.
-Abbasvandi, M. and M. Maghsoudi (2013), A Contrastive Socio-Pragmatic Analysis of Anger Metaphors in English and Persian, European Journal of Natural and Social Science, Vol. 2, No. 2, Special Issue on Teaching and Learning, pp. 50-58.
-Canby, Sheila R. (2014), The Shahnama of Shah Tahmasp: The Persian Book of Kings, Metropolitan Museum of Art, ISBN 0300194544, 9780300194548.
-Forceville, C. (2006), Non-verbal and multimodal metaphor in a cognitivist framework: agendas for research, In Kristiansen, G. Achard, M. Dirven R. & Ruiz de Mendoza Ibanez, F. (Eds.), pp. 379-402.
-Kövecses, Z. (1986), Metaphors of Anger, Pride, and Love: A Lexical Approach to the Structure of Concepts, Amsterdam: John Benjamins.
-Kövecses, Z. (1995), Anger: Its language, conceptualization, and physiology in the light of cross- cultural evidence, in J. R. Taylor and R. E. MacLaury (eds.), Language and the cognitive construal of the world, pp: 181-196
- Kövecses, Z. (2002), Metaphor: a practical Introduction, Oxford: Oxford University Press.
-Kövecses, Z. (2010), Cross-Cultural Experience of Anger: A psycholinguistic analysis, In M. Potegal, (Ed.), International Handbook of Anger, pp. 157-174.
-Lakoff, G. (1992), The Contemporary Theory of Metaphor, Metaphor and Thought, Ortony, A. (Ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
-Lakoff, G. and M. Johnson (1980), Metaphors We Live By, Chicago: The University of Chicago Press.
 -Lakoff, G. and M. Johnson (2003), Metaphors We Live by, Chicago: The University of Chicago press. http://dx.doi.org/10.7208/chicago/9780226470993.001.0001
- Lakoff, G., M. Johnson & Z. Kövecses (1987), The Cognitive Model of Anger Inherent in American English, In D. Holland and N. Quinn (Eds.), Cultural Models in Language and Thought, pp.195-221, New York: Cambridge University Press.
-Lee, D. (2001), Cognitive Linguistics: An Introduction, New York: Oxford University Press.
-Pirzad mashak, Sh., A. Pazhakh and A. Hayati (2012), A Comparative Study on Basic Emotional Conceptual Metaphors in English and Persian Literary Texts, International Education Studies, Vol. 5, No. 1, pp. 200-207.