بابا‌چاهی و مؤلّفه‌های زبانی شعر پست‌مدرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان (نویسندۀ مسئول)

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

پست‌مدرنیسم، جریان قدرتمند فرهنگی، سیاسی و ادبی است که از دهۀ 1970 به بعد، روی کار آمد. تاریخ تفکّر انسانی را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد: دورۀ پیشامدرن، دورۀ مدرن و پسامدرن یا پست‌مدرن. در سومین دوره که از پایان قرن نوزدهم تا امروز را دربر می‌گیرد، خلق واقعیت، جانشین کشف واقعیت می‌شود و در آن، مشارکت انسانی در ساختن دانش، برجسته‌تر می‌گردد. این جریان نیرومند به‌طور عمده مبتنی بر نظریات پساساختارگرایان است. شعر پست‌مدرن، مؤلّفه‌هایی دارد، از جمله آنکه معناگریز است و هرگونه سلطۀ معنا یا روایتی بیگانه را که متّکی بر اقتدار مؤلّف بر معنا باشد، نفی می‌کند. قطعیت‌باوری و جدیّتی که در هنر و شعر دوران مدرن بود، در حوزۀ تفکّر هنر و ادبیات پست‌مدرن وجود ندارد. فُرم، ساختار و معنا با تصاویر اسکیزوفرنی حاکم بر شعر، به ‌هم می‌ریزد و ساختار خطّی آن تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد؛ شعری که بنیان‌گذاران آن، ریشه‌های آن را در شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی انسان عصر حاضر جست‌وجو می‌کنند. یکی از پیشروترین نمایندگان پست‌مدرنسیم در ایران، علی باباچاهی است. کارهای او مشخص‌ترین و بهترین نمونه برای توضیح پست‌مدرنیسم و زبان آن در ادبیات فارسی است. نتایج این مقاله که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و بر مبنای سندکاوی، مطالعات کتابخانه‌ای و روش استقرایی بر اساس یافته‌های نگارندگان صورت گرفته است، به بررسی مؤلّفه‌هایی مانند نحو‌گریزی، ساختار پریشان زبان و تأکید بر خرد‌گریزی و عدم انسجام و قطعیت و... در اشعار باباچاهی خواهد پرداخت.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Babachahi and Linguistic Components of Postmodern Poetry

نویسندگان [English]

  • Mohammadamin Ehsani Estahbanati 1
  • Mohammad reza Sarfi 2
1 shahid bahonar university of kerman
2 shahid bahonar university of kerman
چکیده [English]

Postmodernism is a powerful cultural, political, and literary movement emerging since the 1970s. The history of human thought can be divided into three periods: premodern, modern, and postmodern. The third period, starting from the late 19th Century to the present time, replaces the discovery of reality with the creation of reality; during such a period, human contribution in knowledge construction becomes more predominant. This powerful movement is mainly based on theories provided by poststructuralists. Some components of postmodern poetry are as follows: in postmodern poetry, meaning is avoided and any type of meaning domination or strange narrative, based on strength of the poet in terms of meaning, is denied; belief in certainty and seriousness as features of art and poetry of the modern period do not exist in the postmodern artistic and literary school of thought; Form, structure, and meaning would be disarranged through schizophrenic images governing the poem, and its linear structure would be overshadowed. According to its founders, this type of poetry is rooted in the political, cultural, and social conditions of humans in the current era. One of the pioneering representatives of postmodernism in Iran is Ali Babachahi. His literary works are the best and most distinctive samples for explaining postmodernism and its language in Persian literature. The results of this article have been obtained through descriptive-analytical research and are based on document mining and library studies, as well as an inductive method based on the findings of authors. The following components would be dealt with in Babachahi poems: avoiding syntax; distracted language structure, the emphasis put on bypassing the wisdom, lack of integration and certainty, etc.


کلیدواژه‌ها [English]

  • Postmodernism
  • Contemporary literature
  • Linguistic components
  • Ali Babachahi
-­ احمدی، بابک (1374)، مدرنیته و اندیشۀ انتقادی، چ 2، تهران: مرکز.
- اکسیر، اکبر (1382)، بفرمایید بنشینید صندلی عزیز، تهران: نیم‌نگاه.
- انوشه، حسن (1381)، فرهنگ‌نامۀ ادب فارسی، ج 2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- باباچاهی، علی (1368)، آوای دریا مردان، تهران: عصر جدید.
- باباچاهی، علی (1376)، منزل‌های دریایی بی‌نشان است، تهران: تکاپو.
- باباچاهی، علی (1380)، گزاره‌های منفرد، ج 2، تهران: سپنتا.
- باباچاهی، علی (1381)، قیافه‌ام که خیلی مشکوک است، شیراز: نوید شیراز.
- باباچاهی، علی (1383)، رفته بودم به صید نهنگ، مشهد: پاندا.
- باباچاهی، علی (1385)، بیرون پریدن از صف، کرمان: مؤسسۀ فرهنگی و هنری نگار.
- باباچاهی، علی (1390)، نم‌نم بارانم، تهران: چشمه.
- باباچاهی، علی (1391)، هوش و حواس گل شب‌بو برای من کافی است، تهران: ثالث.
- باباچاهی، علی (1392الف)، در غارهای پر از نرگس، تهران: نگاه.
- باباچاهی، علی (1392ب)، پیکاسو در آب‌های خلیج فارس، چ 3، تهران: ثالث.
- باباچاهی، علی (1393)، مجموعة اشعار، تهران: نگاه.
- براهنی، رضا (1384)، خطاب به پروانه‌ها، تهران: مرکز.
- پاینده، حسین (1374)، گذر از مدرنیسم به پست‌مدرنیسم در رمان، گردآورنده: ناصر رسائی‌نیا، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- پورخالقی چترودی، مه‌دخت و سعید زهره‌وند (1387)، بررسی مبانی تحوّل شعر فارسی در سه دورۀ سنّت، مدرنیسم، پست‌مدرنیسم، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، شمارۀ 160، صص 75-97.
-تدینی، منصوره (1388)، پسامدرنیسم در داستان معاصر فارسی، تهران: نشر علم.
- حسن‌لی، کاووس (1379)، گونه‌های نوآوری در شعر معاصر، تهران: ثالث.
- خسروی شکیب، محمّد و مریم یاراحمدی (1391)، گزاره‌های پست‌مدرنیسم در ذهن و زبان فروغ فرخزاد، دوفصلنامة مطالعات زبانی و بلاغی، دورۀ 3، شمارۀ 5، صص 63-82.
- خلیلی، احمد (1393)، بررسی شعر پست‌مدرن فارسی، فصلنامۀ سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال 7، شمارۀ 2، صص 1- 16.
- دستغیب، عبدالعلی (1389)، پست‌مدرنیسم در شعرهای باباچاهی، جهان کتاب، شمارۀ 3 و 4، صص 38- 43.
- زمانی، فاطمه و محمود زمانی (1396)، حافظ، پسامدرن سدۀ هشتم، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 10، شمارۀ 40، صص 93-114.
- شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا (1368)، نقد ادبی، تهران: فردوس.
- عباسی زهان، مهدی و فرزان سجودی (1392)، تحلیل گرایش‌های پست‌مدرن در متن «دف» براهنی، فصلنامۀ تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، دورۀ 5، شمارۀ 18، صص 196-246.
- علی‌پور، مصطفی (1379)، ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوس.
- طاهری، قدرت‌الله (1384)، پست‌مدرنیسم و شعر معاصر ایران، پژوهش‌های ادبی، دورۀ 2، شمارۀ 8، صص 31-52.
- طیب، محمود (1389)، پست‌مدرنیسم در ادبیات و غزل فارسی، کتاب ماه ادبیات، شمارۀ 40، صص 24-34.
- فرمیهنی، محسن (1383)، پست‌مدرنیسم و تعلیم و تربیت، تهران: آبیژ.
- کاووسی‌نژاد، سهیلا (1376)، حذف در زبان فارسی، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 12، صص 17-37.
- کادن، جان آنتونی (1380)، فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد، ترجمة کاظم فیروزمند، تهران: شادگان.
- کیایی، شهرام و هاجر عباسی (1390)، روایت پست‌مدرنیسم در نمایشنامۀ «خانمچه و مهتابی» اثر اکبر رادی، فصلنامۀ تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، دورۀ 3، شمارۀ 8، صص 44-72.
- گلدمن، لوسین (1369)، نقد تکوینی، ترجمة محمّدتقی غیاثی، تهران: بزرگمهر.
- لوطیج، محمّد (1393)، علی باباچاهی در وضعیت دیگر، تهران: سرزمین اهورایی.
- موسوی، سیدمهدی (1379)، غزل پست‌مدرن، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
- موسوی، سیدمهدی (1383)، جستارهایی در غزل امروز، تهران: بیتا.
- ندرلو، بیت‌الله (1390)، نظریة بازی‌های زبانی ویتگنشتاین: یک نظرگاه فلسفیِ پست‌مدرن دربارة زبان، مجلة غرب‌شناسی بنیادی، سال 2، شمارة 1، صص 87- 100.
- نوذری، ترانه (1379)، ساختار‌شکنی و اعتدال، تهران: نوبنیاد.
- وارد، گان (1384)، پست‌مدرنیسم، ترجمة فخر رنجبری و ابوذر کریمی، تهران: ماهی.
- هاجری، حسین (1384)، انعکاس اندیشه‌های پست‌مدرن در ادبیات داستانی معاصر ایران، تهران: پژوهشگاه علوم ‌انسانی.
- هوور، پل (1394)، جریان‌شناسی شعر پست‌مدرن، ترجمة علی قنبری، تهران: بوتیمار.
- یاحقّی، محمّدجعفر (1380)، جویبار لحظه‌ها، تهران: جامی.
- Tredinnick, luke (2007), post- structuralism, hypertext and the word wilde web, Emerald group Publishing Limited, Vol. 59, pp. 169- 186.