کارکرد تشبیه در فضاسازی رمان سمفونی مردگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام

2 دانشجوی دکتری دانشگاه ایلام

چکیده

تشبیه، یکی از آرایه‌های بیانی است که با ادّعای همانندی میان دو یا چند امر، علاوه بر تصویرگری در شکل خُرد، در بُعد کلان و در ضمن بررسی بافت کلّی یک اثر، می‌تواند میزان و محکی برای سنجش میزان خلاقیت نویسنده یا شاعر در طرح این همانندی‌ها باشد. نگاهی به ادبیات داستانی معاصر و بررسی نقش تشبیه در رمان فارسی، بر این امر صحّه می‌گذارد که در رمان، بر‌خلاف شعر، اثر‌گذاری تشبیه از واحد جمله فراتر می‌رود و اگر به‌صورت کلّی و در ارتباط با تمام پیکرۀ اثر، مورد بررسی قرار گیرد، مفاهیم حاصل از آن‌ می‌تواند به منتقدان آثار داستانی در شناخت ژانر اثر و سبک نویسنده کمک کند. رمان سمفونی مردگان یکی از آثار برجستۀ دهۀ شصت به شمار می‌آید که پس از گذشت چند دهه، هنوز هم مورد توجّه خوانندگان قرار می‌گیرد. بررسی تشبیه‌های این اثر و نقش آن‌ها در فضاسازی رمان، تأیید‌کنندۀ این معناست که با داستانی تراژیک و فضایی اندوه‌بار مواجه هستیم. بررسی گزاره‌های تشبیهی این رمان نشان میدهد که حدود 73 درصد از این جملات، القاگر عواطفی از نوع رکود، درماندگی، تنهایی، ترس، غم و اندوه، خشونت،ناامیدی و میل به فنا و نیستی هستند که در پدید آوردن ساختار تراژیک اثر، سهم عمده‌ای بر عهده دارند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Function of Simile in Symphony “The Dead”

نویسندگان [English]

  • Alireza Asadi 1
  • Sara Hosseini 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature of ilam university
2 Phd Student of Ilam University
چکیده [English]

     Similarity is one of the arrays of the statement, which by claiming similarity between two or more things, not only illustrate in the form of wisdom in the macro dimension, but also examine the general context of a work can measure the degree of creativity of the writer or poet in the design of this similarity. Take a look at contemporary Persian literature and reviews, the role of similarity in the Persian novels show that in the Persian novels, unlike poems, the impact of such unit of similarity goes beyond and if the overall form and its relation to all the figurines novels reviewed, concepts derived from the fictional works of critics could identify the genre and style of the author. Romance symphony “The Dead” is one of the outstanding works of the 1360s and considered that after a few decades, it is still attractive for the readers. A review of the effect of similarity and its role in the normalization of the novel, shows that we are faced with a tragic novel and grief-ridden atmosphere. Reviews of similarity in this novel, shows that About 73% of these sentences, are symbols of helplessness, depression, loneliness, sadness, violence, despair and the desire to pass and perish which have effect in bringing a major contribution to the tragic structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • similarity
  • romance symphony of The Dead
  • tragic novel
-احمدزاده، شیده (1386)، بررسی تطبیقی تعزیه و تراژدی، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی، شمارۀ 54، صص19-36.
-اسدی، علی‌رضا (1394)، نقش تشبیه در خلق فضای بوف کور، فصلنامۀ‌ نقد ادبی، شمارۀ 32، صص 7-27.
-حسینی، سارا و عطیه مشاهری‌فرد (1395)، وجه تراژیک رمان سمفونی مردگان، پژوهش‌های نقد‌ادبی و سبک‌شناسی، شماره3، پیاپی 25، صص 47-70.
-داد، سیما (1387)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چ4، تهران: مروارید.
-رضایی ‌جمکرانی، احمد (1384)، نقش تشبیه در دگرگونی‌های سبکی، دوفصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 5، صص 85-100.
-رضوانیان، قدسیه و زهرا مقدسی (1394)، دیالکتیک تشبیه در تاریخ بیهقی، مطالعات زبانی و بلاغی، شمارۀ 11، صص 95-120.
-ریچاردز، آی.ا. (1382)، فلسفۀ بلاغت، ترجمۀ علی محمّدی آسیابادی، تهران: قطره.
-سمیعی، احمد (1378)، عناصر تراژدی در داستان سیاوش، رشد آموزش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 51، صص 12-19.
-سونتاک، سوزان (1376)، آیا عصر تراژدی به پایان رسیده است؟، ترجمۀ چیستا یثربی، سینما تئاتر، شمارۀ 22، ص 78.
-شفیعی‌کدکنی، محمد‌رضا (1375)، صورخیال در شعر فارسی، چ6، تهران: آگاه.
-صفوی، کورش (1394)، از زبان‌شناسی به ادبیات (جلد دوم- شعر)، چ5، تهران: سوره مهر.
-فتوحی‌ رودمعجنی، محمود (1383)، عاطفه، نگرش، تصویر، مجلۀ مطالعات و تحقیقات ادبی، شمارۀ 1 و 2، صص 93-112.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــ (1386)، بلاغت تصویر، چ1، تهران: سخن.
-کاردگر، یحیی و رزاق قدمنان (1387)، تشبیه اندیشی در رمان «روزگار سپری‌شدۀ مردم سالخورده»، زبان و ادبیات فارسی (نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز)، شمارۀ 204، صص 107-139.
-کامو، آلبر (1388)، آیندۀ تراژدی (به نقل از کتاب تعهّد کامو)، صحنه، شمارۀ 69، صص150-170.
-لیچ، کلیفورد (1389)، تراژدی، ترجمۀ مسعود جعفری، تهران: مرکز.
-معروفی، عباس (1388)، سمفونی مردگان، چ5، تهران: ققنوس.
-هیوم، دیوید (1388)، در باب معیار ذوق و تراژدی، ترجمۀ علی سلمانی، تهران: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران.
-یاوری، حورا (1384)، زندگی در آینه: گفتارهایی در نقد ادبی، تهران: نیلوفر.