بررسی مؤلفه‌های زبانی پسامدرن در داستان «دوباره از همان خیابان‌ها» نوشته بیژن نجدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

2 دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

یکی از خصوصیات عمدة داستان‏نویسی دهه‏های شصت و هفتاد در ایران، تلاش برای گشودن دریچه‏هایی تازه به جهان داستان و بالابردن سطح داستان‌نویسی است. در بین تلاش‏های انجام‌شده میان داستان‏نویسان این دو دهه، کارهای اندک بیژن نجدی، جایگاهی خاص دارد؛ چراکه آثار این نویسنده، از زمینه‌های مهم ظهور و پیدایش رویکرد پست‌مدرنیسم در عرصة داستان‌نویسی معاصر ایران به شمار می‌رود.
در این مقاله، سعی بر آن است که علاوه‌بر ارائة تحلیلی پسامدرنیستی از داستان کوتاه «دوباره از همان خیابان‌ها» نوشتة بیژن نجدی، عناصر بلاغی مرتبط با پسامدرنیسم و ارتباط آن‌ها با شاعرانگی نوشتار نجدی مشخص شود. برای این منظور، ابتدا پسامدرنیسم و مؤلفه‌های برجسته‌ای از ادبیات داستانی آن همچون اتّصال کوتاه، فراداستان، محتوای هستی‌شناسانه، فروپاشی روایت‌های کلان و... با تکیه بر نظریه‌های منتقدان برجستة این حوزه، همچون دیوید لاج، پاتریشیا وُ، بری لوئیس و دیگران به اختصار بیان شده، سپس وجود هرکدام از این عناصر با ذکر نمونه‌هایی از داستان اثبات می‌شود. می‌توان گفت علاوه‌بر آنکه حضور این مؤلفه‌ها در کنار یکدیگر، حکایت از پسامدرنیستی ‌بودن این اثر دارد، عناصر بلاغی نیز در قالب شاخصه‌های زیاده‌روی و آیرونی بر شاعرانگی اثر افزوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The study of Postmodern Language Components in the Story "Passing again through the Same Streets" by Bijan Najdi

نویسندگان [English]

  • Abdollah Hasanzadeh mirali 1
  • Ghazaleh Heidari Abkenar 2
1 associate professor at the University of Semnan
2 Phd Student of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

One of the main characteristics of story writing in sixth and seventh decades in Iran is, trying to open new doors to the story world and increase the level of story writing. Among the efforts made between storywriters in these two decades, a few works of Bijan Najdi have a special position, since his works are pose as the important background of presentation and genesis of postmodernism approach in the Iranian contemporary story writing.
In the present study, we try to present both the postmodernism analysis on the short story "Passing again through the same streets" by Bijan Najdi, and also determine the rhetorical elements related to postmodernism and their relationship with Najdi's poetry. For this purpose, first; postmodernism and the main components of its fiction such as short circuit, metanarrative, ontological content, grand narrative collapse, and … are represented, replying on critical criticism theory in this field such as, David Lodge, Peter Shia, and Barry Louis, and then the existence of each components is proved with samples from stories. It can be argued that, in addition to the fact that the presence of these components together, suggests the postmodernism of this work, the rhetorical elements have also added to the poeticism in the form of exaggeration and irony indices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • postmodernism
  • fiction
  • Bijan Najdi
  • Passing again through the same streets
  • rhetorical
-‌ بودریار و دیگران (1387)، سرگشتگی نشانه‌ها (نمونه‌هایی از نقد پسامدرن)، ترجمة بابک احمدی و دیگران، گزینش و ویرایش مانی حقیقی، چ5، تهران: مرکز.
- پاینده، حسین (1388)، نقد ادبی و دموکراسی: جستارهایی در نظریه و نقد ادبی جدید، چ2، تهران: نیلوفر.
- پاینده، حسین (1390)، داستان کوتاه در ایران (داستان‌های پسامدرن)، جلد سوم، تهران: نیلوفر.
- پاینده، حسین  (1383)، مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان، چ1، تهران: روزنگار.
-پاینده، حسین (1386)، رمان پسامدرن و فیلم: نگاهی به ساختار و صناعات فیلم میکس، تهران: هرمس.
- تدینی، منصوره (1388)، پسامدرنیسم در داستان معاصر فارسی: مروری بر مهم‌ترین نظریه‌های پسامدرنیستی و بازتاب آن در داستان معاصر ایرانی، تهران: علم.
- تسلیمی، علی (1388)، گزاره‌هایی در ادبیات معاصر (داستان): پیشامدرن، مدرن، پسامدرن، چ3، تهران: کتاب آمه.
- تسلیمی، علی(1388)،  نقد ادبی: نظریه‌های ادبی و کاربرد آن‌ها در ادبیات فارسی، چ1، تهران: کتاب آمه.
- رحیم‌بیکی، ساناز و دیگران (1395)، تحلیل سطح بلاغی (ادبیت) و ایدئولوژیک (اندیشگانی) زبان در رمان‌های پسامدرن ایرانی، فصلنامة نقد ادبی، شماره 33، صص 155-175.
- شمیسا، سیروس (1381)، نقد ادبی، چ 5، تهران: فردوس.
- لاج، دیوید و دیگران (1386)، نظریه‌های رمان، ترجمة حسین پاینده، چ1، تهران: نیلوفر.
- لیوتار، ژان فرانسوا (1384)، تعریف پسامدرن برای بچه‌ها، ترجمة آذین حسین‌زاده، چ1، تهران: ثالث.
- مالپاس، سایمون (1388)، پسامدرن، ترجمة بهرام بهین، چ1،تهران: ققنوس.
- مکاریک، ایرناریما (1388)، دانشنامة نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه‌ محمد نبوی و مهران مهاجر، چ3، تهران: آگه.
- نجدی، بیژن (1389)، دوباره از همان خیابان‌ها، چ7، تهران: مرکز.