بحثی در تقسیم حروف اضافه بسیط فارسی (کارکردهای چندگانه پنج حرف اضافه بسیط اصلی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه سمنان

چکیده

با ملاحظۀ مبحث حرف اضافه در منابع دستوری زبان فارسی معلوم می‌شود، پنج حرف اضافة بسیط «به، با، بر، از، در» رفتار دستوری چندگانه دارند؛ یعنی گاهی کلمه‌ای مستقل‌اند و متمم می‌سازند و گاه فقط جزئی از یک کل یکپارچه‌اند و متمم نمی‌سازند. اگر کلمۀ پس از آن‌ها متمم باشد یا خاص است یا عام. متمم خاص همان مفعول با‌واسطه است و فقط با فعل متعدی لازم المتمم می‌آید اما متمم عام هرگز مفعول به حساب نمی‌آید و با فعل‌های مختلف -اعم از لازم و متعدی، معلوم و مجهول، تام و ربطی- همراه می‌شود. همچنین اگر متمم‌ساز نباشد، به‌عنوان یک کلمۀ غیرمستقل یا جزئی از یک فعل پیشوندی یا بخشی از عبارتی فعلی است یا همراه اسم پس از خود صفت مرکب، گروه قیدی یا گروه صفتی می‌سازد.‌

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Another Division on Persian Comprehensive Preposition

نویسنده [English]

  • ehsan esmaili
semnanu
چکیده [English]

Having a look at preposition in Persian grammar sources, we find out that these five comprehensive prepositions "to, with, on, from, in" have multiple grammatical behavior. It means they are sometimes an independent word and make complement clause and sometimes they are a part of another integrated whole and don’t make it. If the word is followed by is a complement clause, it would be whether a common complement or a proper complement. Proper complement is the same as object and is only used with transitive verb which must have object ,but common complement is not considered as object at all and is used with different kind of verbs like: transitive, intransitive, active , passive, linking or state and action verbs. If the preposition does not complement clause, it will be a dependent word or a part of a compound verb or a verb clause. It also can make compound adjective or adverbial and adjective clauses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • preposition
  • comprehensive
  • high usage
  • low usage
-‌ ارژنگ، غلامرضا (1378)، دستور زبان فارسی امروز، چ2، تهران: قطره.
- انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1367)، دستور زبان فارسی2، چ2، تهران: فاطمی.
- انوری، حسن و همکاران (1382)، فرهنگ فشرده سخن، تهران: سخن.
- باطنی، محمدرضا (1378)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، چ10، تهران: امیرکبیر.
 
- خطیب‌رهبر، خلیل (1367)، دستور زبان فارسی (کتاب حروف اضافه و ربط)، تهران: سعدی.
- خیامپور، عبدالرسول (1372)، دستور زبان فارسی، چ8، تهران: ناصر خسرو.
- روبین‌چیک، آرونوویچ (1391)، دستور زبان ادبی معاصر فارسی، ترجمۀ مریم شفیقی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
- شفایی، احمد (1363)، مبانی علمی دستور زبان فارسی، تهران: نوین.
- شریعت، محمدجواد (1375)، دستور زبان فارسی، چ7، تهران: اساطیر.
- صادقی، علی‌اشرف (1349)، حروف اضافه در فارسی معاصر، نشریۀ دانشکده ادبیات تبریز، دوره 22، شماره 95-96، صص 441 -470.
 - فرشید‌ورد، خسرو (1382)، دستور مفصل امروز، تهران: سخن.

 - فرشید‌ورد، خسرو (1391)، فعل و گروه فعلی و تحول آن در زبان فارسی، تهران: سروش.

- فقیهی، علی‌اصغر (1354)، دستور زبان فارسی، چ3، قم: مطبوعاتی اسماعیلیان.
- قریب، عبدالعظیم و همکاران (1369)، دستور زبان فارسی (پنج استاد)، چ8، تهران: اشرفی و واژه.
- لازار‌، ‌ژیلبر (1384)، دستور زبان فارسی معاصر، تهران: هرمس.
- ناتل خانلری، پرویز (1366)، دستور زبان فارسی، چ8، تهران: توس.