تصویرسازی با عاطفۀ اندوه و حسرت در اشعار سیاوش کسرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بخش فارسی، مدرس دانشکده پیراپزشکی استهبان

2 دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بخش فارسی، دانشیار دانشکده پیراپزشکی شیراز

چکیده

  هنر با غلبۀ احساس و عاطفه بر روح هنرمند آغاز می‌شود و او را به سرودن، خلق‌کردن و ایجاد اثر هنری وا می‌دارد؛ این واکنش که حاصل تجربیات روحی هنرمند است، یکی از عناصر اصلی و محرک در سرودن شعر محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آدمی، عاطفه‌ورزی است. این ویژگی طرز نگاه انسان و ازجمله هنرمند را نسبت به پدیده‌ها و مفاهیم هستی تبیین و مشخص می‌کند. عاطفه در قلمرو آفرینش هنری، یعنی نحوۀ برخورد درونی هنرمند با پدیده‌های جهان بیرون. اصلی‌ترین مظاهر عاطفه عبارت‌اند از شادی،‌ غم، عشق، نفرت، یأس، امید و حسرت. عاطفۀ غم همواره در شعر سیاوش کسرایی جایگاه ویژه‌ای دارد. عاطفۀ غم و حسرت در شعر کسرایی بیان دلتنگی و حسرت‌های شاعر نسبت به گذشته‌ و چیزهایی است که در زمان حال آ‌ن‌ها را از دست داده است. اوضاع و احوال سیاسی- اجتماعی و به‌طورکلی وضع زندگی او در ایجاد این حس اندوه و حسرت بسیار مؤثر بوده است. هدف این مقاله بررسی عاطفۀ حسرت و اندوه و جایگاه و نقش آن در مجموعه اشعار سیاوش کسرایی است که با روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته شده است. روش تحقیق بدین گونه است که ابتدا تعاریف لازم کاوش درخصوص زیرساخت عاطفه و عاطفۀ اندوه گردآوری شده‌ و در توضیح این زیرساخت به انضمام مثال‌های شعری مرتبط از اشعار کسرایی، پیکرۀ اصلی پژوهش مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. کسرایی به‌منظور انتقال این عاطفه به مخاطب از تمهیداتی متناسب با احساس اندوه و حسرت، فضاسازی، تناسب موسیقیایی و... بهره برده است.  نتایج این پژوهش نشان می‌دهد عاطفۀ حسرت و اندوه در شعر کسرایی نمودی چشمگیر و محوری دارد و می‌تواند از دلایل ماندگاری شعر او به شمار آید. دلایل حسرت‌های کسرایی را می‌توان به دو دستۀ اندوه‌یادهای شخصی و حسرت‌های اجتماعی در روساخت کلام و عناصر زیبایی‌شناسانۀ آن، ازجمله تصاویر شعری، آوا، وزن، واژگان و تقسیم بندی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Illustration with the Emotion of Grief and Regret in Poems of Siavash Kasraei

نویسندگان [English]

  • mohammadamin ehsani estahbanati 1
  • Manijeh Abdollahi 2
1 Shiraz University of Medical Science,persian department, Instructor of Estahban Paramedical School
2 Shiraz University of Medical Science,persian department associate professor of shiraz Paramedical School
چکیده [English]

The art begins with an overwhelming feeling and affection on the soul of the artist and makes him create, create and create an artwork. This reaction, which is the result of the spiritual experiences of the artist, is one of the main elements and motivators in the compilation. One of the most important features of man is affection. This feature explains and points out the attitude of the human person, including the artist, to the phenomena and concepts of existence. The affection in the realm of artistic creation is how the artist interacts with the phenomena of the outside world. The main manifestations of affection are happiness, sorrow, love, hatred, despair, hope and regret. The sadness of emotion has always had a special place in poetry of our poets. The emotion of sorrow and regret is to correct the human nostalgia and regret of the past and the things that have been lost in the present. The purpose of this article is to investigate the emotion of regret and sadness and its role and place in the collection of Siavash Kasraei poems, which has been dealt with by descriptive-analytical method. The results of this research show that the emotion of regret and grief in the chess poetic manifestation is significant and can be considered as the reasons for the survival of his poem, kasraei’s regret can be divided into two categories of personal grief and social regret in the decoration of the word and its aesthetic elements, including poetry, ava, weight, vocabulary and division.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Siavash Kasraei
  • Contemporary Poetry
  • emotion
  • regret
  • grief
-­ ابراهیمی، معصومه (1390)، تحلیل عاطفی ادبیات داستانی کودک و نوجوان دورۀ دفاع مقدس، همدان: دانشگاه بوعلی همدان.
-­­ باقی‌نژاد، عباس (1385)، فروغ فرخزاد، شاعر عاطفه و شکست، ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دورۀ 2، شمارۀ 2، صص 70-91.
- پورنامداریان، تقی (1374)، سفر در مه، تهران: نگاه.
- تولستوی، لئون (1388)، هنر چیست؟، ترجمه کاوه دهگان، چ 14، تهران: امیرکبیر.
- ریچاردز، آیور آرمسترانگ (1388)، اصول نقد ادبی، ترجمه سعید حمیدیان، تهران: علمی ‌فرهنگی.
-­ خزانه‌دارلو، محمّدعلی و راضیه خوش‌ضمیر (1393)، بررسی مفاهیم نوستالژیک در اشعار سیاوش کسرایی، پژوهش‌های ادبی و بلاغی، دورۀ 2، شمارۀ 2، صص 57- 75.
-­ دستغیب، عبدالعلی (1379)، آوای کسرایی، مجله نگین، شمارۀ 27، صص30-34.
-­ دهرامی، مهدی و محمّدرضا عمران‌پور (1392)، نقد و بررسی عاطفه در اشعار نیمایوشیج، پژوهش‌نامه ادب غنایی، سال یازدهم، شمارۀ 20، صص 65-82.
-­ شریفیان، رشید و شریف تیموری (1385)، بررسی فرایند نوستالژی در شعر معاصر فارسی، کاوش‌نامه یزد، سال هفتم، شمارۀ 12، صص 32-55.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1383)، ادوار شعر فارسی، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا( 1373)، موسیقی شعر، چ 14، تهران: آگاه.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1383)، ادوار شعر فارسی، تهران: سخن.
- شمس قیس رازی، محمّد (1373)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به کوشش سیروس شمیسا، تهران: فردوس.
- شمیسا، سیروس (1382)، نگاهی به فروغ، تهران: صدای معاصر.
-­ صادقی، بهرام (1335)، انتقاد بر انتقاد دکتر میترا، انتقاد کتاب، شمارۀ 6، صص 70-79.
- طوسی، خواجه نصیرالدین (1361)، اساس الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
-­ عالی عباس‌آباد، یوسف (1387)، غم غربت در شعر معاصر، گوهر گویا، شمارۀ 6، صص 155- 180.
- عابدی، کامیار (1387)، شبان بزرگ امید، بررسی زندگی و آثار سیاوش کسرایی، چ 4، تهران: نگاه.
- قویمی، مهوش(1383)، آوا و القا، تهران: هرمس.
- کادن، جی. ای (1380)، فرهنگ ادبیات و نقد، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: شادگان.
- کالر، جاناتان (1382)، فردینان دو سوسور، ترجمه کورش صفوی، تهران: هرمس.
- کروچه، بندتو (1358)، کلیات زیبایی‌شناسی، ترجمه فؤاد روحانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- کسرایی، سیاوش (1381)، کمانگیر، یک منظومه، تهران: کتاب نادر.
- کسرایی، سیاوش (1387)، مجموعه اشعار، تهران: نگاه.
- ناتل خانلری، پرویز (1345)،  شعر و هنر، تهران: ]بی‌نا[.
- وحیدیان کامیار، تقی (1375)، فرهنگ نام آوایی فارسی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
- وحیدیان کامیار، تقی (1383)، بدیع از دیدگاه زیبایی‌شناسی، تهران: سمت.
- ولک، رنه (1374)، تاریخ نقد جدید، ج 2، ترجمه سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.
-ولک، رنه (1382)، نظریه ادبیات، ترجمه: ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
- یوشیج، نیما (1368)، مجموعه کامل اشعار، گردآوری و تدوین سیروس طاهباز، چ 4، تهران: نگاه.
-Grammon, mourice (1965), petit traite de v ersification francaise, Paris: A. colin.