هنجارگریزی در غزلیات بیدل دهلوی بر مبنای الگوی لیچ

نویسندگان

دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

بیدل دهلوی یکی از شاعران معروف عصر صفوی در سده یازدهم و دوازدهم هجری و شاعری برجسته در تاریخ ادب فارسی است؛ به‌گونه‌ای که بعد از جامی و امیر خسرو بزرگ‌ترین شاعر تلقی می‌شود. بیدل را از نظر نازک‌اندیشی و پرکاری باید نماینده تمام‌عیار سبک هندی به‌شمار آوریم؛ زیرا تمام خصایص شعری گویندگان عهد صفوی را به‌گونه‌ای روشن‌تر و مشخص‌تر می‌توان در آثار او جست‌وجو کرد. هنجارگریزی یکی از مؤثرترین شیوه‌های برجسته‌سازی و آشنایی‌زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره بر ده‌اند. بیدل هم یکی از آن‌هاست که از هنجارگریزی برای برجسته‌سازی شعرش استفاده کرده است. این نوشته پژوهشیاست که با رهیافت توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به بررسی زبان شعری غزلیات بیدل بر اساس مکتب فرمالیسم (ساخت‌گرایی) بر مبنای الگوی لیچ می‌پردازد و بر اساس این دیدگاه انواع هنجارگریزی را در غزلیات وی بررسی می‌کند. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که بسامد هنجارگریزی معنایی در غزلیات بیدل، بیش از سایر هنجارگریزی‌هاست.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Deviation in Bidel Dehlavi`s lyrics based on Leech`s pattern

نویسندگان [English]

  • Mahdai Sharifieyan
  • Mostafa Mortezaei
Bou ali sina University-Hamedan
چکیده [English]

     Bidel Dehlavi, one of the most famous poets of Safavid era lived in the eleventh and twelfth century .He is considered to be an outstanding poet in the history of Persian literature, so that he is the greatest poet after Jami and Amir Khosrow. Bidel can be known to be the representative of Hindi style in terms of proliferation and detailing as all the features of Safavid scholars and literaries are seen vividly in his works.
     Deviation is a remarkable provision to defamiliarity and prominence in the poetry which the ports have used. Bidel has used this provision and theme in his poetry. Based on the formalism mechanism and Leech`s pattern, this research uses descriptive-analytic method to show different types of deviation in Bidel`s lyrics through the library study. The results show that the frequency of semantic deviation in Bidel`s can be seen to exist more.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bidel Dehlavi
  • lyrics
  • Deviation
  • Leech