 بررسی آرایه های بدیع لفظی و معنوی در «معارف» بهاء ولد

نویسندگان

چکیده

معارف کتابی است از بهاء ولد که مطالب متنوعی دارد و نظم و ترتیب خاصی هم میان فصول مختلف کتاب وجود ندارد. به­ علاوه مشخص نیست که این کتاب نوشتۀ بهاء ولد است یا مجموعۀ مواعظ و تقریرات وی که بعدها توسط مریدانش گردآوری و مکتوب شده است؟ و پیداست چنین کتابی سبکی یکسان ندارد. گاه دارای نثری خشک و عالمانه است، گاه به زبان عامیانۀ مردم بلخ نزدیک می­شود و گاه نثری دلنشین و ادیبانه دارد، اما در بسیاری از موارد ـ‌­به ­ویژه هنگامی که بهاء با جسارت و بی­پروایی به توصیف حالات روحی و شرح معاشقۀ خود با الله می­پردازد ­ـ به نثری شاعرانه تبدیل می‌شود. تحقیقاتی که تاکنون دربارۀ معارف انجام گرفته، عمدتا یا مربوط به محتوا و مسائل عرفانی آن است یا تأثیری که بر اندیشه و سبک شعری فرزندش، مولوی داشته است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به زیباشناسی و بررسی آرایه­های معارف در دو حوزۀ بدیع و بیان می­پردازد. در گروه بدیع لفظی، واج­آرایی (تکرار صامت و مصوّت) در آن بسیار وجود دارد و انواع سجع و جناس و چند مورد موازنه هم در آن دیده می­شود. در گروه بدیع معنوی، وجود آرایۀ التفات، نوشته­های این کتاب را به نوعی تداعی معانی نزدیک ­کرده است. تناسب (مراعات­النّظیر) و تضاد در آن زیاد و ایهام و متناقض­نما (پارادوکس) کم است.

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey of Rhetoric Lexical & Semantic in Baha‘– e Valad's Ma’aref

چکیده [English]

Ma’aref is a book from Baha‘– e Valad which contains varied subjects and there is no certain rule between the chapters. In addition it is not clear that whether it is written by "Baha‘– e Valad" or it is a set of his words and advices that are collected and written by his followers? And it is clear that such a book with such a style has no similar method. Sometimes it has non – smooth and scientific prose and sometimes it is near to "Balkh" people language and sometimes it has a fluent and literary prose but in many cases especially when Baha‘–e Valad explains his spiritual states and courtship with audacity – It converts to a poetic prose. The researches that have been done since now about Ma’aref are generally about the concept and its mystical subjects or it may be about the effect that it had on thought and versification of his son, Molavi. This article with an analytical - descriptive method, talks about Aesthetics and observing Ma’aref Array in two Fields of Exquisite and expression. I Exquisite verbal there are a lot of phonemes, (vowels and consonants repetition) and types of rhyme and pun and some cases of balances are found in it. In Exquisite spiritual Group presentation of (Eltefat) – (atlention) Array draws the book writing to a kind of Exquisite spiritual. There are lots of harmony and conflicts but a few opacities paradox in it and there are also few authorized and metonymy in expression area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baha‘– e Valad
  • Ma’aref
  • Aesthetics
  • Lexical rhetoric
  • Semantic rhetoric