بررسی تأثیر جنسیت بر کاربرد تردیدنماها در رمان‌های فارسی: رویکرد زبان‌شناسی اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران (نویسندة مسئول)

2 کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

10.22075/jlrs.2024.34619.2495

چکیده

تردیدنماها به‌عنوان یکی از انواع راهبردهای بیان موضع و نگرش نویسندگان و نیز یکی از امکانات بازنمایی تفاوت‌های جنسیتی زبانی در حوزه زبان‌شناسی اجتماعی مطرح و حائز اهمیت‌اند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل و طبقه‌بندی «تردیدنماها» در دوازده رمان‌ فارسی تحت تأثیر عامل «جنسیت» از منظر زبان‌شناسی اجتماعی است. بدین منظور، 12 رمان فارسی مورد نظر (شش رمان متعلق به قبل از انقلاب و شش رمان متعلق به بعد از انقلاب و در هر دوره سه نویسنده زن و سه نویسنده مرد) به‌صورت تصادفی گزینش شد. چهارچوب نظری پژوهش مبتنی بر تلفیقی از آراء هایلند (1996) و وارتالا (2001) در خصوص دسته‌بندی تردیدنماهاست. روش پژوهش توصیفی - ‌تحلیلی است و همزمان از روش تحلیل کیفی و رویکرد کمّی بهره می‌گیرد؛ به این صورت که ابتدا انواع تردیدنماهای به‌کاررفته در گفتار شخصیت‌های موجود در رمان‌ها، بررسی و فراوانی آنها محاسبه شد. سپس، تردیدنماهای مستخرج ذیل شش دستة اصلی شامل: «افعال قضاوتی»، «افعال گواه‌نما»، «افعال وجهی»، «اسم‌ها»، «قیدها» و «صفات» طبقه‌بندی شدند و در ادامه، با بهره‌گیری از آزمون آماری کای‌دو، به تحلیل تردیدنماها و بررسی تأثیر عامل جنسیت بر به‌کارگیری این مقولة زبانی پرداخته شد. یافته‌های حاصل از تحلیل داده‌ها و مقایسه فراوانی تردیدنماها نشان داد که بیش از نیمی از کل تردیدنماهای استفاده‌شده در آثار بررسی‌شده نویسندگان زن و مابقی در آثار همتایان مرد آن‌ها به‌کارگرفته شده است؛ از این میان، اکثر تردیدنماهای استفاده‌شده در آثار نویسندگان مرد و زن از نوع افعال وجهی بودند. به‌علاوه، نتایج آزمون کای‌دو در بررسی تأثیر جنسیت بر کاربرد انواع تردیدنمای شخصیت‌ها نشان داد که مردان به‌طور معناداری بیشتر از زنان از افعال قضاوتی برای بیان تردید استفاده کرده‌اند. نتایج این پژوهش در تبیین ارتباط میان زبان، ژانر و مقوله‌های اجتماعی «جنسیت» و «هویت» نویسندگان به‌ کار گرفته می‌شود و در گسترش مطالعات تحلیل گفتمان، تحلیل ژانر و مطالعات بینارشته‌ای زبان و جنسیت می‌تواند راهگشا باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Gender on the Use of Hedges in Persian Novels: A Sociolinguistic Account

نویسندگان [English]

  • Ava Imani 1
  • Zahra Khaleqi 2
1 Assistant Professor of Linguistics, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran. (Corresponding author)
2 M.A in Linguistics, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

Hedges are considered one of the strategies for expressing the stance and attitude of authors and are also significant as a means of representing gender-based linguistic differences in the field of sociolinguistics. This research examines the influence of "gender" on the usage of "hedges" in 12 Persian novels, from a sociolinguistic perspective. A total of 12 Persian novels were chosen randomly (6 from the period before 1979 and 6 from after, with each time frame including works from three female and three male authors). The theoretical basis of the study is derived from the hedge classifications proposed by Hyland (1996) and Varttala (2001). This study is descriptive-analytical, utilizing both qualitative and quantitative methodologies. Initially, various hedges employed in character dialogues were identified and quantified. The hedges were then sorted into six main categories: judgmental verbs, evidential verbs, modal verbs, nouns, adjectives, and adverbs. The Chi-square test was applied to analyze the gender influence on hedge usage. The analysis and frequency comparisons revealed that more than half of the hedges were used by female authors, with adverbs being the most common type across both author groups. The Chi-square test also indicated a significant difference in the usage of judgmental verbs to express doubt, with male characters using them more frequently than female characters. The results of this research can be used to explain the relationship between language, genre, and the social categories concerning authors’ gender and identity. These results can also be instrumental in expanding studies on discourse analysis, genre analysis, and interdisciplinary studies of language and gender.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gender
  • hedges
  • Persian novel
  • sociolinguistics

مراجع

- تسلی‌بخش، فهیمه؛ چنگیزی، احسان (1399). «روند دستوری‌شدگی انگار/انگاری». دانشگاه تهران: پژوهش‌های زبانی. 11(2). 72-49.
- قلی‌فامیان، علیرضا؛ کارگر، مریم (1392). «تحلیل مقالات نقد کتاب‌های زبان‌شناسی ایران بر اساس الگوی فراگفتمان هایلند». دانشگاه اصفهان: پژوهش‌های زبان‌شناسی . 5(2). 37-52.
- حسن‌زاده میرعلی، عبدالله؛ رحمتی افراپلی، سپیده؛ اکبری، حسن و شکری، یدالله (1402). «بررسی واژگان زنانه و مردانه در جلوه‌های آنیما و آنیموس در آثار داستانی جلال آل‌احمد و سیمین دانشور». دانشگاه سمنان: مطالعات زبانی و بلاغی. 14(33). 144-117.
- خالقی، زهرا؛ ایمانی، آوا (1402). «بررسی تأثیر «جنسیت» و «سن» بر کاربرد «تردیدنماها» در گفتار فارسی‌زبانان». دانشگاه اصفهان: پژوهش‌های زبان‌شناسی. 14(2). 46-25.
- رنجبر، فاطمه؛ اکبری، حسن (1403). «بررسی تأثیر جنسیت بر سبک داستان‌نویسی رمان‌های پرندۀ من، از شیطان آموخت و سوزاند، سرخی تو از من و بی‌بی شهرزاد با اتکا بر نظریه سارا میلز». دانشگاه سمنان: مطالعات زبانی و بلاغی. 15(37). 182-147.
- کریمی‌سنگدهی، غزل؛ ستاری، رضا؛ حسنی، سیدقاسم (1400). «تحلیل بازنمایی فرهنگ جنسیتی در رمان‌های نویسندگان زن ایران طی سه دهه».دانشگاه تهران: زن در فرهنگ و هنر. 13(2). 318-291.
- محمودی‌بختیاری، بهروز؛دهقانی، مریم (1392). «رابطه زبان و جنسیت در رمان معاصر فارسی: بررسی شش رمان». دانشگاه تهران: زن در فرهنگ و هنر. 5(4). 556-543.
References
- Taseebakhsh, Fahimeh; Changizi, Ehsan (2019). "The Grammaticalization Process of Angar/Angari". University of Tehran: Linguistic Research. 11(2). 49-72.
- Gholifamian, Alireza; Kargar, Maryam (2013). "Analysis of Iranian Linguistic Book Criticism Articles Based on the Highland Metadiscourse Model". University of Isfahan: Linguistic Research. 5(2). 37-52.
- Hassanzadeh Mirali, Abdullah; Rahmati Afrapoli, Sepideh; Akbari, Hassan and Shokri, Yadollah (2013). "A Study of Feminine and Masculine Vocabularies in the Manifestations of Anima and Animus in the Fictional Works of Jalal Al-Ahmad and Simin Daneshvar". Semnan University: Linguistic and Rhetorical Studies. 14(33). 117-144.
- Khaleghi, Zahra; Imani, Ava (2013). "A Study of the Effect of "Gender" and "Age" on the Use of "Hesitation Marks" in Persian-Speaking Speech". University of Isfahan: Linguistic Research. 14(2). 25-46.
- Ranjbar, Fatemeh; Akbari, Hassan (2014). "A Study of the Effect of Gender on the Storytelling Style of the Novels My Bird Learned and Burned from Satan, Your Redness from Me, and Bibi Shahrzad Based on Sarah Mills' Theory". Semnan University: Linguistic and Rhetorical Studies. 15(37). 147-182.
- Karimi-Sangdehi, Ghazal; Sattari, Reza; Hassani, Seyyed Ghasem (2014). "Analysis of the Representation of Gender Culture in the Novels of Iranian Female Writers over Three Decades". University of Tehran: Women in Culture and Art. 13(2). 291-318.
- Mahmoudi-Bakhtiari, Behrouz; Dehghani, Maryam (2013). "The Relationship between Language and Gender in Contemporary Persian Novels: A Study of Six Novels". University of Tehran: Women in Culture and Art. 5(4). 543-556.
- Amine, W. F. A. (2019). “A Gender–Based study of Hedging in Selected TV interviews in Arabic: A New Approach to Hedging”. CDELT Occasional Papers in the Development of English Education. 66(2). 623-647.
 -Amouzadeh, M., &Zareifard, R. (2019). “Interactional metadiscourse of gender in Persian: The case of conference presentations”. Pragmatics and Society. 10(4). 512-537.
-Brown G. (1977). Listening to spoken english. London: Longman.
-Brown, P., Levinson, S. C., & Levinson, S. C. (1987). Politeness: Some universals in language usage (Vol. 4). Cambridge university press.
-Gholi Famian, A., & Kargar, M. (2014). “The Analysis of book review Articles in Iranian Linguistics Journals based on Hyland's Metadiscourse Model”. Journal of Researches in Linguistics. 5(2). 37-52.
-Hasanzadeh Mirali, A., Rahmati Afrapoli, S., Akbari Beyragh, H., & Shokri, Y. (2023). “Reviewing Feminine and Masculine Words in the Effects of Anima and Animus in the Jalal Al Ahmad and Simin Daneshvar Fiction”. The Journal of Linguistic and Rhetorical Studies. 14(33). 117-144.
-Holmes, J. (1990). “Hedges and boosters in women's and men's speech”. Language & Communication. 10(3). 185-205.
  -Holmes, J. (2013). An Introduction to Sociolinguistics. Routledge.
-Hyland, K. (1996). “Talking to the academy: Forms of hedging in science research articles”. Written communication. 13(2). 251-281.
-Hyland, K. (1998). Hedging in Scientific Research Articles. John Benjamins Publishing Company.
-Hyland, K. (2005). “Stance and engagement: A model of interaction in academic discourse”. Discourse studies. 7(2). 173-192.
-Karimi Sangdehi, G., Sattari, R., & Hasani, S.G. (2021). “Analysis of the representation of gender culture in the novels of Iranian women writers over three decades”. Journal of Woman in Culture Arts. 13 (2). 291-318.
-Khaleqi, Z., & Imani, A. (2022). “A Gender- and Age-based Study of “Hedges” in the Speech of Persian Speakers”. Journal of Researches in Linguistics. 14(2). 25-46.
-Lakoff, G. (1973). “Hedges: A study in meaning criteria and the logic of fuzzy concepts”. Journal of Philosophical Logic. 2. 458-508.
-Lakoff, R. T., & Lakoff, R. (1975). Language and Woman's Place. Harper & Row.
-Lakoff, R. T., & Bucholtz, M. (2004). Language and Woman's Place: Text and Commentaries. Oxford University Press.
-Livytska, I. (2019). “The Use of Hedging in Research Articles on Applied Linguistics”. Journal of Language and Cultural Education. 7(1). 35-53.
-Mahmoodi-Bakhtiari, B., & Dehghani, M. (2014). “The relationship of language and gender in the contemporary Persian novels: A study of six works”. Journal of Woman in Culture Arts. 5(4). 543-556.
-Mur-Dueñas, P. (2021). “There may be differences: Analyzing the use of hedges in English and Spanish research articles”. Lingua. 260(4). 103131.
-Namaziandost, E., &Shafiee, S. (2018). “Gender differences in the use of lexical hedges in academic spoken language among Iranian EFL learners: a comparative study”. International Journal of Research in English Education (IJREE). 3(4). 63-80.
-Noosh, R., Moeinzadeh, S. N., & Ghazanfari, N. (2022). “Investigating the translation of genderism from Persian to English: A case study of I’ll turn off the lights”. Iranian Journal of Applied Language Studies. 14(2). 193-202.
-Ranjbar, F., & Akbari Beyragh, H. (2024). “The effect of gender on the story-writing style of the novels My Bird, From Satan Learnt and Burnt, Your Redness from Me, and Bibi Shahrazad based on Sara Mills’s Theory”. The Journal of Linguistic and Rhetorical Studies. 15(37).147-182.
-Samaie, M., Khosravian, F., & Boghayeri, M. (2014). “The Frequency and Types of Hedges in Research Article Introductions by Persian and English Native Authors”. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 98, 1678-1685.
-Tasalli Bakhsh, F., & Changizi, E. (2021). “Grammaticalization process of engâr / engâri”. Language Research.11(2). 49-72.
-Varttala, T. (1999). “Remarks on the Communicative Functions of Hedging in Popular Scientific and Specialist Research Articles on Medicine”., English for Specific Purposes. 18(2). 177-200.
-Varttala, T. (2001). Hedging in Scientifically Oriented Discourse Exploring Variation According to Discipline and Intended Audience. Doctoral Dissertation, University of Tampere.
-Wang, S.-P., & Tatiana, K. (2016). “Corpus research on hedges in linguistics and EFL journal papers”. International Journal of Education. 9(1). 45-52.
 
مطالعات زبانی و بلاغی
دوره 16، شماره 41
در حال تکمیل شدن
مهر 1404
صفحه 257-286

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار