بررسی «زمان» روایت در «ترجمة تاریخ یمینی» براساس دیدگاه ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران (نویسنده مسئول).

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

10.22075/jlrs.2024.34339.2479

چکیده

بررسی زمان در روایت از پدیده‌های نوظهور در نقد ادبی است که از قرن بیستم روایت شناسان به آن توجه کردند. ازجمله اشخاصی که به‌طور مفصل، به بررسی «زمان» در روایت پرداخت، ژرار ژنت بود. او معتقد بود که زمان داستان به سه دلیل با زمان روایت متوازی نیست و دارای تفاوت است: 1- نظم یا ترتیب زمانی 2- تداوم یا دیرش 3- بسامد یا تکرار. «ترجمه تاریخ یمینی» از متون کهن در زمینه تاریخ‌نویسی است و وقایع مربوط به دوران سامانیان و غزنویان را شامل می‌شود. ازآنجاکه به شیوه پاره روایت‌های پی‌درپی، نوشته شده و نویسنده از انواع شگردهای کاربرد زمان در این روایت‌ها استفاده کرده است، می‌تواند در زمینه زمان روایی مورد بررسی واقع شود. در این پژوهش، کاربرد زمان از منظر نظم، تداوم و بسامد در این اثر به شیوه استدلال استقرایی بررسی شد. دستاورد آن چنین شد که با اینکه این اثر در دسته آثار واقع‌گرایی و تاریخی به شمار می‌رود، نویسنده از انواع شگردهای کاربرد زمان در روایت بهره گرفته و نوع نثر فنی آن منجر به کاربرد ملال‌آور تطویل در داستان نشده است و همین‌طور توانایی نویسنده در ادغام تاریخ‌نویسی و واقعیت نویسی و استفاده از شگردهای زمانی به‌خوبی قابل‌دریافت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Narrative Time in The Translation of Tārīkh-e Yamīnī based on Gerard Genet's Perspective

نویسندگان [English]

  • Mohadeseh Ghooshe 1
  • Davood Mohammadi 2
  • Seyed Hasan Tabatabaei 3
1 PhD. Student of Persian Language and Literature, Semnan University, Semnan, Iran.
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Semnan University, Semnan, Iran (Corresponding Author).
3 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Semnan University, Semnan, Iran (Corresponding Author).
چکیده [English]

: As an emerging area in literary criticism, the study of narrative time has attracted narratologists’s attention since the 20th century. One of the figures focusing on the analysis of time in narrative is Gerard Genet, who believes that the time of story and narration are not parallel but different, due to three reasons; order or chronological sequence, duration or temporal continuity, and frequency or repetition. The Translation of Tārīkh-e Yamīnī is one of the old texts in the field of historiography, which chronicles the events of Samanid and Ghaznavid eras. As it is written in the form of successive narrative fragments, with the author employing various techniques of temporal manipulation, it can be analyzed in terms of narrative time. This study examined the use of time through an inductive reasoning approach, focusing on order, duration and frequency. The result demonstrates that, although this work falls into the category of realistic and historical writings, the author has skillfully employed various narrative time techniques. Its refined prose style ensures that prolonged descriptions remain engaging rather than tedious. Moreover, the author’s seamless blending of historiography and realism is evident.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gerard Genet
  • narration
  • story
  • time
  • The Translation of Tārīkh-e Yamīnī
  • احمدی، بابک (1370). ساختار و تأویل متن. چاپ نوزدهم. تهران: مرکز.
  • اسکولز، رابرت (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه فرزانه طاهری. چاپ اول. تهران: آگاه.
  • بهار، محمدتقی (1376). سبک‌شناسی. چاپ نهم. تهران: بدیهه.
  • پاینده، حسین (1398). نظریه و نقد ادبی. چاپ دوم. تهران: سمت.
  • ترابی، محمد (1382). نگاهی به تاریخ و ادبیات ایران. چاپ اول. تهران: کتابخانه ملی ایران.
  • تسلیمی، علی (1388). نقد ادبی. چاپ اول. تهران: آمه.
  • تودوروف، تزوتان (1379). بوطیقای ساختارگرا. ترجمه محمد نبوی. تهران: آگاه.
  • توکلی مقدم، صفیه؛ کوپا، فاطمه؛ گرجی، مصطفی (1399). «بررسی و تحلیل زمان روایی در رمان مدار صفر درجه بر اساس نظریه ژنت». متن پژوهی ادبی. 24(84). 101-81.
  • جرفادقانی، ناصح بن ظفر (1382). ترجمه تاریخ یمینی. به تصحیح جعفر شعار. چاپ اول. تهران: علمی و فرهنگی.
  • رضوانیان، قدسیه (1389). ساختار داستانی حکایت‌های عرفانی. چاپ اول. تهران: سخن.
  • ژنت، ژرار (1398). گفتمان روایت. ترجمه معصومه زواریان. چاپ اول. تهران: سمت.
  • شکری، یداله (1395). «ساختار روایت در داستان شیخ صنعان بر اساس نظریه ژرار ژنت». دانشگاه سمنان: مطالعات زبانی _ بلاغی. 7(13). 138-114.
  • فتحی، کوروش (1398). «شناسایی و نقد منابع تاریخی و نقش آن در آموزش تاریخ» مطالعه موردی: «تاریخ یمینی». فصلنامه علمی تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی. 1(1). 126-102.
  • قاسمی‌پور، قدرت (1387). «زمان و روایت». نقد ادبی. دوره اول. شماره 2. 22-1.
  • قربانی، فاطمه؛ غلامرضایی. محمد (1397). «تحلیل زمان روایی لیلی و مجنون بر اساس نظریه ژنت». فصلنامه کاوش‌نامه. 19(39). 45-9.
  • مارتین، والاس (1395). کتاب نظریه های روایت. ترجمه محمد شهبا. چاپ هفتم. تهران: هرمس.
  • موران، برنا (1389). نظریه‌های ادبیات و نقد. ترجمه ناصر داوران. چاپ اول. تهران: نگاه.