تحلیل روایت و پیوند آن با درونمایه در رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

چکیده

 چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، نخستین رمان زویا پیرزاد است که موضوعش تنهایی و درون‌مایۀ آن ملال و کسالت ناشی از این تنهایی است. این پژوهش به شیوۀ توصیفیتحلیلی، به بررسی و تحلیل روایت و پیوند آن با درون‌مایه در رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم ،پرداخته است. شهرت و چاپ‌های پیاپی رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم ما را بر آن داشت تا این رمان را از نظر انتخاب و میزان تناسب مواردی همچون راوی، زاویۀ دید، کانونی‌شدگی، نظم، تداوم و بسامد با درون‌مایه بررسی کنیم. مقصود اصلی ما تبیین میزان نوآوری نویسنده در به‌کارگیری عناصر داستان و تبیین نسبت پیوند روایت و درون‌مایۀ رمان است. در بحث راوی و زاویۀ ‌دید، به‌علت عدم دراماتیزه‌‌شدن متن، راوی، زمان حالِ روایتگری را با زمان کُنش رخدادها می‌آمیزد. عرضۀ مستقیم اطّلاعات به مخاطب، از نشانه‌های این آمیختگی است. نویسنده در پرداخت روایت دچار ضعف تألیف شده است. در پرداخت پیرنگِ روایت نیز به‌صورت سنّتی عمل کرده و درنهایت، پیرنگی ساده و سرراست ایجاد می‌کند که نشانی از نگاه نو در آن دیده نمی‌شود. بررسی نظم، تداوم و بسامد نشان می‌دهد روایت رمان جزء روایات کلاسیک و سنّتی است. نویسنده نتوانسته است به‌سبب انتخاب ضرب‌آهنگ کُند روایت، درون‌مایۀ رمان را به‌صورتی عمیق و هنری بازنمایی کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Narrative and Its Connection with the Theme in Cheraghha Ra Man Khamoosh Mekonam

نویسندگان [English]

  • Timoor Malmir 1
  • Hosein Asadijozani 2
1 Professor of Persian language and literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran (corresponding author)
2 PhD student in Persian language and literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

Cheraghha Ra Man Khamoosh Mekonam (I Will Turn off the Lights) is Zoya Pirzad's debut novel revolving on the theme of loneliness and the boredom ensuing from this loneliness. This research is a descriptive-analytical investigation of Zoya Pirzad’s Cheraghha Ra Man Khamoosh Mekonam concerning the narrative and its connection with the theme. The popularity and consecutive editions of the novel prompted us to evaluate this novel in terms of selection and appropriateness of elements such as narrator, point of view, focalization, order, duration and frequency and theme. Our main purpose is to explain the author's level of innovation in using fictional elements and to explain the relationship between narrative and theme of the novel. Due to the lack of dramatization of the text, the narrator mixes up the present time of narration with the time of occurrence of the events. The direct delivery of information to the audience is one of the signs of this fusion. The weakness of authorship is revealed in the construction of the narrative. The writer has also chosen a traditional narrative construction and finally created a simple and straightforward plot which has no sign of a new perspective. Exploring order, duration and frequency shows that the narrative of the novel is one of the classical and traditional narrative types. Due to the slow narrative pace, the author has not been able to represent the theme of the novel in a deep and artistic way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zoya Pirzad
  • Cheraghha Ra Man Khamoosh Mekonam
  • the Theme of Boredom and Loneliness
  • Narrator and Point of View
  • Frequency and Order in the Narrative
-­ آلوت، میریام (1380)، رمان به روایت رمان‌نویسان، ترجمۀ علی‌محمّد حق‌شناس، چ2، تهران: مرکز.
- ارسطو (1386)، بوطaیقا، ترجمۀ هلن اولیایی‌نیا، چ1، اصفهان: فردا.
- ایرانی، ناصر (1394)، هنر رمان، چ2، تهران: فرهنگ نشر نو.
- بشیری، محمود و معصومه محمودی (1390)، بررسی مقایسه‌ای موضوعات و درون‌مایه‌های مرتبط با زنان در داستان‌های زن‌محور زنان داستان‌نویس 1300-1380، متن پژوهی ادبی، سال 15، شمارۀ 47، ص 51-80.
- بکتاش، نادر (1381)، چراغ‌ها را خاموش نکنید خانم پیرزاد، بنویسید، بخارا، سال 6، شمارۀ 26، صص 328-336.
- بولتر، آماندا (1398)، داستان‌نویسی: نگارش و نقد، ترجمۀ انیسا رئوفی، چ1، تهران: هنوز.
- پاینده، حسین (1398)، گشودن رمان: رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی، چ4، تهران: مروارید.
- پرین، لارنس (1390)، تأمّلی دیگر در باب داستان، ترجمۀ محسن سلیمانی، چ8، تهران: سورۀ مهر.
- پیرزاد، زویا (1393)، چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، چ14، تهران: مرکز.
- تولان، مایکل (1393)، روایت‌شناسی؛ درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی، ترجمۀ سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، چ2، تهران: سمت.
- حسن‌زادۀ میرعلی، عبداللّه و فاطمه زمانی (1400)، نقیضه‌پردازی و گفتمان زنانه در رمان قصه تهمینه، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 12، شمارۀ 26، صص 53-80.
- دشتی‌ آهنگر، مصطفی (1390)، تحلیل ساختارگرایانۀ پیرنگ رمان‌هایی از چهار زن نویسنده، ادبیات پارسی معاصر، سال 1، شمارۀ 1، صص 39-60.
- دشتی‌ آهنگر، مصطفی (1391)، گفتمان‌های مشترک در چهار رمان فارسی؛ تحلیل تطبیقی درون‌مایۀ رمان‌های خط تیره آیلین، چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، عادت می‌کنیم و چهل‌سالگی، پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، سال 3، شمارۀ 12، ص 85-101.
- رجبی، سمیّه و مریم فرحناکیان (1392)، بررسی تطبیقی چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم و علف‌ها آواز می‌خوانند، کتاب‌ ماه ادبیات، شمارۀ 73، صص 49-59.
- رحیمی، روحی (1381)، تمرین مهارت‌های زنگ‌زده، همچون زیستن، ماهنامۀ پروین، شمارۀ10، ص 13.
- ریمون-کنان، شلموت (1387)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حرّی، چ1، تهران: نیلوفر.
- ژُنت، ژرار (1399)، گفتمان روایی: رساله‌ای در روش تحلیل، ترجمۀ مریم طیورپرواز، چ1، تهران: مهراندیش.
- سهامی، نوید (1382)، نقدی بر کتاب چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، چیستا، شمارۀ 200، صص 819-825.
- صادقی، لیلا (1380)، چه کسی چراغ‌ها را روشن می‌کند؟، www.leilasadeghi.com.
غُراب، ناصرالدیّن و هنگامه مظلومی (1394)، ادراک و بازنمایی زمان در رمان ایرانی؛ مطالعۀ موردی دهۀ80 شمسی، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، سال 7، شمارۀ 1، صص 21-93.
-­ فورستر، ادوارد مورگان (1384)، جنبه‌های رمان، ترجمۀ ابراهیم یونسی، چ5، تهران: نگاه.
- کالر، جاناتان (1396)، نظریۀ ادبی: معرفی بسیار مختصر، ترجمۀ فرزانه طاهری، چ5، تهران: مرکز.
- کنعانی، ابراهیم و صفورا انتظاری (1401)، تحلیل گفتمان انتقادی رمان رؤیای تبّت بر پایۀ الگوی ون لیوون، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 13، شمارۀ 29، صص 219-240.
- کوری، گریگوری (1391)، روایت‌ها و راوی، ترجمۀ محمّد شهبا، چ1، تهران: مینوی خرد.
- لاج، دیوید (1400)، هنر داستان‌نویسی: با نمونه‌هایی از متن‌های کلاسیک و مدرن، ترجمۀ رضا رضایی، چ10، تهران: نی.
- مارتین، والاس (1386)، نظریه‌های روایت، ترجمۀ محمّد شهبا، چ2، تهران: هرمس.
- مالمیر، تیمور و رضوان صفایی صابر (1397)، تحلیل تناسب شگردهای روایتگری با درون‌مایۀ چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، دوفصلنامۀ ادبیات پارسی معاصر، سال 8، شمارۀ 25، صص 107-126.
- مستور، مصطفی (1391)، مبانی داستان کوتاه، چ5، تهران: مرکز.
- مندنی‌پور، شهریار (1383)، کتاب ارواح شهرزاد: سازه‌ها، شگردها و فرم‌های داستان نو، چ1، تهران: ققنوس.
- میرصادقی، جمال (1385)، عناصر داستان، چ5، تهران: سخن.