اکفراسیس، توصیف و رئالیسم در مجموعه‌داستان کوتاه زائری زیر باران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات انگلیسی ،دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه شهید باهنر،کرمان، ایران

چکیده

عنصر توصیف، همواره از پایه‌های اساسی ادبیات داستانی، با هر سبک نوشتاری محسوب می‌شود؛ امّا نمود آن در آثار رئالیستی، از تشخّص بیشتری برخوردار است؛ زیرا فضای کافی برای ارائۀ یک توصیف کلامی، یعنی اکفراسیس، جهت تجسّم هرچه بهتر مخاطب، باز است. در دهه‌های اخیر، نظریه‌های متعدّدی از کارکردهای توصیف در آثار مختلف نظریه‌پردازان غربی مطرح شده و در باب اهمیت این عنصر، سخن‌ها رفته است. بر همین اساس، اثر رئالیستی زائری زیر باران، از احمد محمود، مبنای پژوهش قرار گرفت. احمد محمود از جمله نویسندگان برجسته و ممتاز دوران معاصر است که محیط و جغرافیا بر زبان و سبک نویسندگی او اثر گذاشته است. این برداشت، بدون شک، به‌دلیل قدرت عنصر توصیف در داستان‌های اوست. مجموعۀ زائری زیر باران، شامل دوازده داستان کوتاه است. این داستان‌ها در عین سادگی بیان و محتوا، ترسیم‌کنندۀ سبک توصیف‌گرای نویسنده در بیان مضامین و دغدغه‌های غالب اوست. با تعمّق و غور در این مجموعه، به‌درستی درمی‌یابیم که توصیف، از جوهره‌های اصلی این اثر محسوب می‌شود و نحوۀ روی‌دادن حوادث، احوال شخصیت‌ها و موقعیت‌ها با قلم توصیف‌گرای نویسنده، جهانی هنری را می‌آفریند. این توصیفات، به داستان، حالت نمایش‌نامه می‌دهند و رئالیستی‌اند. در این پژوهش درمی‌یابیم که هدف نویسنده از توصیف، نشان‌دادن درد و رنج و ناکامی مردم جنوب است و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم، فقر و استبداد حاکم بر جهان داستانی خود را به خواننده القا می‌کند. این پژوهش با شیوۀ توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است. سعی شده ضمن بیان اجمالی مفاهیم اکفراسیس و توصیف (تاریخچه و کارکردهای توصیف)، توصیفات موجود در اثر رئالیستی مذکور با ذکر شواهد کافی، بررسی شده و هدف نویسنده از آوردن این‌گونه توصیفات نقد شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ekphrasis, Description and Realism in Ahmad Mahmoud’s The Pilgrim under the Rain

نویسندگان [English]

  • Alireza Omidbakhsh 1
  • Razieh Aran 2
  • hesam khaloee 3
1 Assistant Professor of English Language and Literature, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Department of Persian Language and Literature, Campus of Humanities, Yazd University, Yazd, Iran
3 PhD Student in Persian Language and Literature, Faculty of Literature, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran
چکیده [English]

The element of description is always considered one of the basic foundations of fiction literature with any writing style, but its appearance in realist works is more distinctive; Because there is enough space to present a verbal description, i.e. ekphrasis, in order to better visualize the audience. In recent decades, several theories of the functions of description have been proposed in various works of Western theorists, and there have been talks about the importance of this element; On this basis, the realist work Zari Zir Baran by Ahmad Mahmoud was researched. Ahmad Mahmoud is one of the prominent and distinguished writers of the contemporary era, whose environment and geography have   influenced his language and writing style, and this impression is undoubtedly due to the power of the descriptive element in hisstories. Zairi Zir Baran story collection includes twelve short stories. These stories, while simple in expression and content, depict the author's descriptive style in expressing his dominant themes and concerns. By pondering in this collection of stories, we correctly understand that description is one of the main essences of this work; And the way events happen, the state of characters and situations with the author's descriptive pen creates an artistic world. These descriptions give the story a drama and are realistic. In this research, we understand that the author's purpose of description is to show the pain and suffering and failure of the people of the south, and directly and indirectly, she instills the poverty and tyranny of the world in her story to the reader. This research has been carried out with a descriptive-analytical method and a library method, and while briefly stating the concepts of ekphrasis and description (the history and functions of description), it tries to examine the descriptions in the mentioned realist work by mentioning sufficient evidence. Criticize the author's purpose of bringing such descriptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahmad Mahmoud
  • The Pilgrimage under the rain
  • Description
  • Description func
- آقایی، احمد (1383)، بیداردلان در آینه (معرّفی و نقد آثار احمد محمود)، تهران: به‌نگار.
- اسکولز، رابرت (1379)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: آگاه.
-اعلایی، مینا و محمّدجواد شکریان (1395)، کارکرد توصیف در چند داستان کوتاه معاصر فارسی، فصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 42، صص 87-118.
-افضلی، پویا (1395)، اکفراسیس، ترجمۀ مؤدّب میرعلایی و سیاوش عظیمی، چ1، تهران: چشمه.
-امرایی، آرش و سیدحمداللّه جلیلیان (1395)، تصویرسازی، توصیف و شخصیت‌پردازی در رمان همسایه‌ها اثر احمد محمود، همایش ادبیات فارسی معاصر، ایرانشهر، دانشگاه ولایت.
- بحراوی، حسن (1990م)، بنیه‌ الشّکل الرّوائی، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
-بصیرزاده، الهام، منوچهر تشکّری و مهوش قویمی (1391)، بررسی توصیف و کارکردهای برجستۀ آن در رمان، ادب‌پژوهی، شمارۀ 19، صص 77-103.
-پروانه‌پور، مجید و سعید بینای مطلق (1397)، تمایز معنای فلسفی- بلاغی دو اصطلاح انارگیا و انرگیا و اهمیت آن برای فهم اکفراسیس در مطالعات کلمه-تصویر، دوفصلنامۀ شناخت، دورۀ 11، شمارۀ 2، صص 23-44.
-پیروز، غلامرضا (1389)، مهم‌ترین وجوه سبک‌شناختی داستان‌های احمد محمود، بهار ادب، شمارۀ 10، صص 167-184.
-خشنودی چروده، بهرام و میثم ربّانی خانقاه (1392)، شخصیت‌پردازی در حکایت‌های مرزبان‌نامه، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، شمارۀ 2، صص 157-180.
-دادخواه تهرانی، مهدی (1383)، تحلیل زبان روایت در تاریخ بیهقی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
-دری، زهرا (1392)، نقش و کارکرد بن‌مایه‌های توصیفی در منظومۀ ویس و رامین، کهن‌نامۀ ادب پارسی، سال4 ، شمارۀ 4، صص 19-44.
-رافائل، ماکس (1357)، نگاهی به تاریخ ادبیات جهان (تاریخ رئالیسم)، ج1، ترجمۀ محمّدتقی فرامرزی، تهران: شباهنگ.
-رضایتی کیشه‌خاله، محرّم، علی صفایی سنگری و سیدحسن سیدنژاد جلودار (1398)، جلوه‌های هنجارگریزی رئالیسم ایرانی در شعر دورۀ پهلوی دوم، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 10، شمارۀ 19، صص 187-212.
-رضایی، عربعلی (1382)، واژگان توصیفی ادبیات، تهران: فرهنگ معاصر.
-رضوانیان، قدسیه و احمد احمدی شیخلر (1396)، توصیف در داستان رستم و سهراب، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 44، صص 1-32.
-سادات‌الحسینی، راضیه‌سادات و فرامرز میرزایی (1393)، کارکردهای توصیف در رمان حین ترکنا الجسر، زبان و ادبیات عربی، شمارۀ 11، صص 1-26.
-شریفی، محمّد (1386)، فرهنگ ادبیات فارسی، تهران:‌ معین و نو.
-عبدالعلی، دستغیب (1391)، از دریچۀ نقد، دفتر اول، تهران: مؤسسۀ خانه کتاب.
-عبداللّهیان، حمید (1379)، کارنامۀ نثر معاصر، تهران: پایا.
-علمایی، نسیبه (1390)، قرآن از نگاهی دیگر؛ بررسی ارتباط غیرکلامی در قرآن و آموزه‌های روان‌شناسی، بیّنات، شمارۀ 71، صص 170-190.
-غیاثی، محمّدتقی (1368)، درآمدی بر سبک‌شناسی ساختاری، چ1، تهران: شعله‌اندیش.
-فدایی وشکی، زهره و ماه نظری (1401)، کاربرد تصویرهای زبانی (واژگانی-نحوی) در طومار شیخ شرزین، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 13، شمارۀ 27، صص 211-238.
-گلستان، لیلی (1374)، حکایت حال (گفت‌و‌گو با احمد محمود)، تهران: کتاب مهناز.
- لوریا، الکساندر (1368)، زبان شناخت، ترجمۀ حبیب‌اللّه قاسم‌زاده، چ1، ارومیه: انزلی.
-محمّدی بدر، نرگس و سمیه ارشادی (1392)، بررسی تطبیقی عنصر فضا در منظومه‌های لیلی و مجنون نظامی گنجوی و مکتبی شیرازی، پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال 1، شمارۀ 3، صص 11-26.
-محمود، احمد (1385)، زائری زیر باران، چ 7، تهران: معین.
-میرصادقی، جمال (1382)، داستان‌نویسان نام‌آور معاصر ایران، تهران: اشاره.
-یونسی، ابراهیم (1384)، هنر داستان‌نویسی، چ8، تهران: نگاه.
-Abrams, M., Harpham, G. (2015). A Glossary of Literary Terms. India: Cengage Learning.
- Aygon, J. P. (2004). Pictor in fabula: l'ecphrasis-descriptio dans les tragédies de Sénèque (Vol. 280). Peeters Pub & Booksellers.
- Baldick, C. (2008). The Oxford dictionary of literary terms: Oxford paperback reference.
-Childs, P., & Fowler, R. (2006). The Routledge dictionary of literary terms. Routledge.
- Cuddon, J. A. (2012). A dictionary of literary terms and literary theory. John Wiley & Sons.
- Hamon, Philippe (1972) “Qu’est-ce qu’une description”, in Poetique, Ne 12. Paris, Le Seuil.
- ____________ (2011) “Le descriptif, ce delaisse de l’imperialisme narratologique…”, (Entretien avec Hamon Philippe, Par Guillaume Bellon), in Revue Recto/Verso. Ne 7. Septembre 2011.
- Kennedy, G. A. (2009). A new history of classical rhetoric. In A New History of Classical Rhetoric. Princeton University Press.
- Ricardou, Jean (1978) Nouveaux problemes du roman. Paris, Le Seuil. Col. Poetique.
- Webb, R. (2009). Ekphrasis, Imagination and Persuasion in Ancient Rhetorical Practice and Theory (Farnham).
- Lyle Sussman- COMEX (THE COMMUNICATION EXPERIENCE IN HUMAN RELATIONS), Translated by Ali-Akbar Farhangi & Hosein Fraraji, 1998 outh-western publishing.