شگرد واژه‌سازی در «دو کلمه حرف حساب» کیومرث صابری

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

طنزنویسان صاحب سبک برای ایجاد طنز و روحیۀ تفکر انتقادی در بین مخاطبان خوش­فکر و خوانندگان حرفه­ای متون ادبی، از شگردها و امکانات خاصی، خلاقانه بهره­می­برند. یکی از امکانات طنزساز که از شاخصه­های سبک کیومرث صابری نیز محسوب­می­شود، واژه­سازی و ترکیب­سازی است. در این مقاله ابعاد مختلف این کاربرد را در «دو کلمه حرف حساب»های صابری بررسی­کردیم. واژه­ها و ترکیبات ابداعی صابری را از دو نظر ساخت و معنا بررسی­کرده و به این نتیجه ­رسیدیم که ساخت اکثر واژگان قیاسی است و این کلمات اغلب اسم یا صفت به­اضافۀ پیشوند است. از حیث معنی، واژگان و ترکیبات به چهار دسته تقسیم ­می­شوند: واژه­ها و ترکیبات نقیضه­ای (واژگانی که به­پیروی از سبک نویسنده یا شاعری مشهور ساخته­می­شوند)، انتقادی (انتقاد از وضعیت جامعه، انتقاد از غلط­های مصطلح یا واژه­سازی­های جدید) و واژگانی که بیشتر جنبۀ غافلگیری و خنده­دار­بودنشان موردتوجه طنزنویس است و کمتر انتقادی دربردارند. مورد دیگری که در واژه­سازی صابری مهم است تغییر معنای برخی واژگان و ارائۀ تعبیری تازه و طنزآمیز برای آن واژه­ یا ترکیب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tip of Word-Making in \'Do Kalame- Harfe- Hesab\' by Kiumars Saberi

چکیده [English]

Style owner Humorists uses special tips and possibilities for creating humor and critical thinking spirit in their open-minded audience especially professional readers of literary texts. One of these possibilities which is considered as characteristics of Kiumars Saberi's style is word-making and term-making. In this paper it is attempted to investigate various aspects of this work in 'Do kalame Harfe Hesab' by Kiumars Saberi. We studied terms and words devised by Saberi in terms of construction and meaning and came to the conclusion that most of them are analogous words and they are usually a noun or adjective plus a prefix. In terms of meaning, words and terms are classified in four categories: parody words and terms (words that are made following the style of a ​​famous writer or poet), critical (criticism of the state, making the critique of new word-making) and lexical which are mostly surprising and fun and have less critical aspect. Another important point in word making by Saberi is change in meaning of some words and offering a new and humoristic interpretation for that word.

کلیدواژه‌ها [English]

  • satire
  • Kiumars Saberi
  • Do Kalame- Harfe- Hesab
  • word and term making