جایگاه موازنه در بدیع و بررسی آن در دیوان انوری

نویسنده

چکیده

این مقاله به بررسی موازنه و انواع آن در دیوان انوری می‌پردازد. موازنه ‏یکی از صنایع لفظی در علم بدیع است که باعث ایجاد موسیقی بیشتر در شعر و در ‏نتیجه جذابیت و گیرایی آن می‌شود. موازنه از تقابل سجع‌های متوازن و گاه متوازی ‏شکل می‌گیرد. در این پژوهش ما انواع دیگری از موازنه را در دیوان انوری مشاهده ‏می‌کنیم که در کمتر کتاب بدیعی به آن پرداخته شده است؛ و آن وجود موازنه در ‏دو بیت متوالی است، به این صورت که مصرع اوّل بیت نخست با مصرع اوّل بیت ‏دوم و مصرع دوم بیت اوّل نیز با مصرع دوم بیت دوم موازنه دارند. نوع سوم آن نیز ‏به این صورت است که فقط دو مصرع اوّل در دو بیت متوالی با یکدیگر موازن ‏باشند یا دو مصرع دوم. ما در این پژوهش با آوردن شواهدی برای هر کدام از این ‏انواع به تبیین آنها پرداخته‌ایم. نتایج به دست آمده حاکی از این است که این ‏صنعت ادبی و انواع آن در دیوان انوری از پر بسامدترین آرایه‌هاست، و از آنجا که ‏انوری شاعری مدح‌گوی است از این شگرد برای تأثیر بیشتر در مخاطب خود سود ‏جسته است.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The place of Balance in rhetorics and the ‎investigation of its status in Anvari’s divan

چکیده [English]

This article deals with balance and its variety in ‎Anvari’s divan. Balance is one of the verbal devices in ‎rhetorics that creates more music in a poem and results in its ‎charm and charisma. Balance forms from the contrast ‎between the balanced and sometimes parallel rhymes. In this ‎study, we observe other kinds of balance in the Anvari’s ‎divan, which have been dealt with in few rhetorical books ‎and by that we mean the balance in two consecutive distiches, ‎in the way that the first verse of the first distich is in balance ‎with the first verse of the second distich , and the second ‎verse of the first distich is in balance with the second verse ‎of the second distich. The third type is also the case that only ‎the first two verses or the second two verses in the two ‎consecutive distiches are in balance with each other. In this ‎study, we tried to explain them by providing evidence for ‎each of these types.The results suggest that this literary ‎device and its variants in Anvari’s divan are among the most ‎frequent literary arrays which were used. And since Anvari is ‎a panegyrist poet, he took the advantage of using this literary ‎device to have more impact on his audience. ‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anvari
  • rhetorics
  • mono-distich balance
  • couplet balance