تحلیل منطق گفتمانی فرامتن‌های پیوستة مؤلّف-راوی در شازده حمام پاپلی یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

 شازده حمام، زندگینامۀ خودنوشت محمّدحسین پاپلی یزدی (متولّد 1327) است که تاکنون پنج جلد از آن منتشر گردیده و با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شده است. موضوع پژوهش حاضر، تحلیل منطق گفتمانی فرامتن‌های پیوستۀ مؤلّف-راوی در شازده حمام پاپلی یزدی، بر اساس فرامتنیت ژرار ژنت (2018-1930) است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و بر اساس فرامتنیت ژنت و تحلیل گفتمان ون لیوون صورت گرفته است. جامعۀ آماری این پژوهش، کتاب پنج‌جلدی شازده حمام و حجم نمونه، جلد اوّل این کتاب است که تاکنون 34 بار تجدید چاپ شده است. دلیل انتخاب جلد اوّل، فاصلۀ نگارش و وقوع رخدادها در آن است که وجود فرامتن‌ها و منطق گفتمانی آن‌ها را بهتر ترسیم می‌کند. تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش، بر اساس تحلیل محتوا صورت گرفته است. نتیجه نشان می‌دهد در این کتاب، شاهد فرامتنهای پیوستۀ مؤلّف- راوی هستیم که موجب شده از آن‌ها در تعلیل، تفسیر، روشنگری، نقد وضعیت موجود، ارائۀ راهکار و نمونه‌هایی از این دست استفاده کند که در متن پژوهش به‌تفصیل به آن‌ها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Discursive Logic of the Author-Narratorʼs Continuous Metatexts in the Shazdeh Hamam by Papoli Yazdi

نویسندگان [English]

  • Kayhan Saeedi 1
  • Sayyed Ahmad Parsa 2
1 Master's student of Persian language and literature, University of Kurdistan
2 Professor of Persian Language and Literature, University of Kurdistan
چکیده [English]

The subject of the present study is to analyze of the discursive logic of the author-narratorʼs continuous metatexts in the Shazdeh Hamam by Papoli Yazdi(1327- ) based on the metatextuality of the Genette(1930-2018). Shazdeh Hamam is the autobiography of Mohammad Hossein Papoli Yazdi, five volumes of which have been published so far and the first volume has been reprinted 34 times up to now, which shows the good popularity of this book. Part of this popularity in addition to the author-narratorʼs style prose, honesty, and frankness in revealing the facts, is related to its continuous metatexts; because the author, once in the role of narrator, recounts the events of his life and another time, in the role of a researcher, analyzes them. This issue turns the author-narrator an impartial narrator to an intervening narrator. The present study intends to analyze the discursive logic of continuous metatexts in the first volume of the book Shazdeh Hamam using descriptive–analytical method and the theory of Genette metatextuality. The reason to choose the first volume is the distance between the writing and the occurrence of events in which the existence of metatexts and their discursive logic are illustrated vividly. Also, the model of Theo Van Leeuwenʼs legitimation which offers four strategies for accreditation, moral evaluation, rationalization, and myth-making, has been used in this article. The result shows that achieving the desired situation forms the core of the author-narrator discourse; a discourse that is based on the critique of the current situation. This criticism which is the product of the author’s knowledge, practical experience, his expertise, education and teaching in prestigious European universities, has made him to use metatexts in explaining the cause, interpretation, enlightenment, solution presentation, and the cases like this.

کلیدواژه‌ها [English]

  • metatextuality
  • the discursive logic
  • Shazdeh Hamam
  • autobiography
  • Papoli Yazdi
- باقری، بهادر، محمّد رضایی و علی ملامحمّدی (1400)، بررسی مجموعۀ «آخر شاهنامه» مهدی اخوان‌ ثالث از منظر تحلیل انتقادی گفتمان، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 12، شمارۀ 25، صص 69-100.
- پاپلی یزدی، محمّدحسین (1398)، شازده حمام، ج1 و 2، چ34، تهران: گوتنبرگ.
- پناهی، مهین، مهدی محسنیان‌راد و مرضیۀ نگهبان‌ مروی (1397)، بررسی سیمای زن در کتاب شازده حمام، کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، 17خرداد، صص 1-6.
-پناهی، مهین، مهدی محسنیان‌راد و مرضیۀ نگهبان‌ مروی (1397)، تأمّلی بر اخلاقیات در کتاب شازده حمام، اوّلین کنفرانس ملّی تحقیقات بنیادین در مطالعات زبان و ادبیات، تهران، صص 1-7.
- روضاتیان، مریم و نجمه گرامی (1397)، فرامتن‌های سلامان و ابسال، مجلۀ پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال 12، شمارۀ 1، صص 25-46.
- شمیسا، سیروس (1392)، بیان، چ2، تهران: میترا.
- فن‌لیوون، تئو (1395)، ساخت گفتمانی مشروعیت‌سازی، در مجموعه مقالات تحلیل گفتمان سیاسی؛ امر سیاسی به‌مثابۀ یک برساخت گفتمانی، ترجمۀ امیر رضایی‌پناه و سمیّه شوکتی ‌مقرّب، چ1، تهران: تیسا، صص 211-230.
- فوکو، میشل (1388)، تاریخ جنون، ترجمۀ فاطمه ولیانی، چ7، تهران: هرمس.
- کشاورزی، عظیم (1397)، بررسی و تحلیل ربط و نسبت عدالت اجتماعی و رمان با تأکید بر رمان شازده حمام، فصلنامۀ اورمزد، شمارۀ 45، صص 4-22.
- محسنیان‌راد، مهدی و مرضیۀ نگهبان‌ مروی (1397)، بررسی و تحلیل سنّت، مدرنیته و شرایط جوامع درحال گذار در کتاب شازده حمام، فصلنامۀ تخصصی زبان و ادبیات فارسی، دورۀ 14، شمارۀ 13، صص 11-30.
- نامورمطلق، بهمن (1386)، ترامتنیت مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متن‌ها، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی، شمارۀ 56، صص 83-98.
- یارمحمّدی، لطف‌اللّه (1393)، درآمدی به گفتمان‌شناسی، چ2، تهران: هرمس.
-Van Leeuwen, Theo (2007), Legitimation in Discourse and Communication, Sage publications, (London, Los Angeles, New Dehli and Singapore), Vol. 1(1), pp. 91-112.